ملخص الجهاز:
در این بخش، تطابق اخبار و اقوال با امر واقع و نیز حقیقت نزد خداوند سنجیده شده، در مورد اتصاف گزاره ها به صدق یا کذب سخن گفته شده است.
قول بیواسطه: مسئله صدق در روابط بین دو موجود به قدری اهمیت دارد که خداوند برای تأکید هر چه بیشتر بر روی تحقق نظام جزا و پاداش، خود را راستگوترین معرفی می کند: «الله که هیچ خدایی جز او نیست، حتما شما را در روز قیامت، که تردیدی در آن نیست، جمع می کند و چه کسی از خدا راستگوتر است؟»( 1 ) در این آیه، از جمع شدن همه انسان ها در روز قیامت با عبارت «تردیدی در آن نیست» خبر می دهد که هرگونه شکی را از این مطلب می زداید.
اخبار و اقوال انسان ها در ابتدا بررسی این نکته لازم است که آیا ملاک تعیین صادق و کاذب نزدخداوند همانند مردم است؟ آیا ممکن است سخن یک فرد با واقعیت مطابق باشد، اما او نزد خداوند کاذب محسوب گردد؟ ماجرای «افک» در سوره «نور» ضمن روشن کردن پاسخ این سؤالات، زاویه نگاه به مسئله صدق و کذب راگسترده تر و تاحدی متفاوت می نماید.
»( 2 ) رسالت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) امری است که سراسر قرآن آن را فریاد می زند و هیچ شک و شبهه ای در آن نیست، اما وقتی نوبت به منافقان و شهادت آن ها بر این امر حق فرا می رسد، خداوند پس از تأکید بر شهادت خود در مورد حقانیت رسالت ایشان از جانب خود، بر کاذب بودن منافقان شهادت می دهد.