خلاصة:
این مقاله با روش مروری تحلیلی به بررسی آموزه توحید در دین زرتشتی با تکیه بر گاتاها، سخنان زرتشت، میپردازد. سؤالی که این مقاله در صدد پاسخگویی به آن بر آمده این است که آیا دین زرتشتی مبتنی بر آموزههای توحیدی است یا خیر؟ در بررسی گاتاها دیده میشود که زرتشت تنها اهورامزدا را که خدای واحد و آفریدگار دانا و توانایی است میستاید. و نظام آیین خویش را بر این آموزه استوار میسازد.
ملخص الجهاز:
"واژگان کلیدی اهورامزدا، گاتاها، انگره مینیو، سپنته مینیو، امشاسپندان خدای زرتشت، اهورا مزدا پیش از آنکه به معرفی خدای زرتشت بپردازیم، ذکر یک نکته لازم و ضروری به نظر میرسد و آن اینکه اصولا مدارک موجود جهت تحقیق دین و فرهنگ ایران قدیم بسیار گوناگون و ناهماهنگ و تأویل پذیرند، اگر محققی در مراحل تحقیق خود به یک قسمت از آنها بیش از سایر قسمتها اهمیت دهد و یا در توجیه تعبیرات و مفاهیم پایبند قواعد زبانشناسی نباشد و یا به اصول پدیدار شناسی دین[1] بیاعتنا باشد، بدون تردید گمراه _______________________________ [1]- Phenomenology of religion خواهد شد از این رو میبینیم که در این گستره نظریات کاملا متناقضی ارائه شده است.
بلکه منظور حکمت الهی است، که تقریبا با لوگوس یا «کلمه الله» اختلافی ندارد و اهورامزدا آن را وسیله آفرینش کائنات قرار میدهد، زرتشت برای اهورا مزدا هفت جلوه یا هفت صفت بر میشمارد که عبارت است از: نور، منش، پاک، راستی، قدرت، تقوا، خیر و فناناپذیری ولی پیروان وی چون به شرک و پرستیدن ربهای متعدد عادت داشتند، به این صفات رنگ اشخاص دادند و آنها را «امشاسپندان» یا قدیسان جاودانی نام نهادند و چنان معتقد شدند که این امشاسپندان زیر نظر اهورا مزدا جهان را میآفریند و بر آن تسلط دارند؛ به این ترتیب بود که یکتا پرستی عالی موسس این دین در میان مردم به صورت شرک درآمد؛ این کاری است که پیش از آن در دین مسیحی صورت گرفت."