گل صد برگ باغ مرتضوی نگاهی به «کلمات علیه غرا» الأدب والفن

"ک: دیوان امام علی علیه السلام, تألیف قطب الدین ابوالحسن محمد بن الحسین بن الحسن بیهقی نیشابوری کیدری, تصحیح ترجمه مقدمه, اضافات و تعلیقات: دکتر ابوالقاسم امامی, انتشارات اسوه, چاپ اول 1373; همچنین بنگرید به: شرح دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علی سخنی از آن حضرت در پاسخ به پرسشی راجع به بهترین شاعران نقل گردیده که نشان دهنده نظرگاه علی(ع) در این مقوله است و هنوز هم بخش اول این سخن مطلبی کاملا جدی و پذیرفتنی در مباحث نقد ادبی است: ([و از او پرسیدند بهترین شاعران کیست؟ فرمود:] شاعران در میدانی نتاخته اند که آن را نهایتی بود و خط پایانش شناخته شود, و اگر در این باره داوری کردن باید, پادشاه گمراه را این لقب شاید (امرءالقیس مقصود اوست). نگاهی به متن ویراسته شده کلمات علیه نشان می دهد که مصحح محترم تنها به ویرایش و بازخوانی و تصحیح اغلاط متن که (گاهی هم چاپی) بوده اند, دست نزده است, بلکه در برخی موارد فراتر رفته و ضبط هایی را بنابر حدس و گمان و با تکیه بر شعرشناسی خویش وارد متن کرده است که با توجه به قرائن داخل متن می توان آن را از مقوله اجتهاد در برابر نص نامید. گذشته از اینها مصحح محترم در مقدمه و تعلیقات حق مطلب را به خوبی ادا کرده اند; از جمله برای رفع هرگونه شک و شبهه از انتساب (کلمات علیه غرا) به مکتبی با (بررسی برخی از خاصه های لفظی و عناصر فرهنگی محدود شده) به مقایسه و تطبیق این اثر و لیلی و مجنون که بی گمان اثری از مکتبی شیرازی است, پرداخته و با این روش به مشترک بودن زبان این دو مثنوی صحه گذاشته اند."