ملخص الجهاز:
"2با نگاه به این واژهشناسی،«مهاجر»کسی است که برای خواسته وآرمان خویش،که در چشم او سترگمینماید،از خانه،خانمان،دومان،زادگاه و زیسگاه خود میبرد ومیگسلد و رها و گسسته وجدا وبرکنار از وابستگیها و پیوستگیها،راهی سرزمین و جایگاهی دیگرمیگردد و همۀ کوشایی و تاب وتوانش را در این راه به کار میگیرد.
جرت:حرکت برای شناخت جهانیتازه چه دیدگاه رنان را بپذیریم که باهمسانی آوایی میان«حجر»و«هجر»(نام هاجر)بویژه در شتابان دویدن(سعی)او میان دو کوه سنگی صفا ومروه،مفهوم گیرا و تازهای پیدا میکندو چه با پیشنهاد ماسینیون همداستانشویم که هاجر،یعنی شهر و مهاجریعنی مانند هاجر شدن[و از جاییبه جایی رفتن]یک نمود برجسته وچشمگیری از پیوند میان هجرت،جهانگردی و تمدن در برابر دیدگانتیزبین خواننده پدیدار میشود.
جرت:پلی میان گرویدن و پیکار در آیههای فراوانی از قرآن مجید(برای نمونه:سورۀ أنفال72/،74،75؛سورۀ بقره218/؛توبه20/؛نحل41/)هجرت بسان پلی میان ایمان(گرویدن)و جهاد(پیکار و نبرد برایخدا)ترسیم شده است:{/«و الذین آمنواو هاجروا و جاهدوا.
راه دیگری که قرآن برایخداشناسی پیشنهاد کرده است،سیرانفس است که در اینجا،«هجرتدرونی»(در برابر هجرت برونی)ناممیگیرد.
این نگاه و نگرش کهبا گشت وگذار در روی زمین واندیشیدن پیرامون انگیزهها و انگیزشهاو دریافت ارزشها و ضد ارزشها همراهاست،جایگاهی والا و بالا در جامعهشناسی،از یک سو،و فلسفۀ تاریخ،ازسوی دیگر،بازی کرده است.
هانگردی و درونگردی:روزنهایتازه به اندیشهگری هنگامی که خداوند در قرآن انسانهارا به نمایاندن نشانههای خود درجهان برون(آفاق)و جهان درون(انفس)فرا میخواند،در واقع،بانگمیزند که هان انسانها!ببینید و بنگریدو نگرش و گروش پیدا کنید!آیات(نشانهها)جمع واژۀ آیه(نشانه)باحروف ندای«أیا»(هان!)همریشهاست.
دراینجاست که واژۀ قرآنی«اعتبروا»،که یک بار در قرآن به کار رفته است(حشر2/)،کاربردی علمی و فراگیرپیدا میکند و در اندیشۀ دانشمندان وکارشناسان مسلمان،جای تازهایبرای خود باز میکند."