ملخص الجهاز:
"کتاب با سازوارهای از تعریف شریعت، طریقت و حقیقت آغاز میشود، و نویسنده اهل حقیقت را، بالاتر از اهل طریقت و اهل طریقت را بالاتر از اهل شریعت قلمداد کرده و سپس ملازمه بین عقل و شرع را بیان میدارد و با ذکر دو اصل کلی ارشاد مردم از سوی پیامبران، و بیان کمال موجودات به شرح دو قاعده اصول و فروع پرداخته است و این مسائل را با نگاه شریعت، طریقت و حقیقت مورد بررسی قرار داده و در پی این مباحث به شرح و تفصیل معراج صوری و معنوی پیامبر میپردازد و زان پس، دفتر اوراق خود را به پایان میبرد.
در این مقال، مجال ذکر سخنان درازدامن و ید طولانی وی در تعریف از خود و دیگران نیست و خوانندگان را به متن کتاب حوالت میدهیم، اما از یادکرد این کته نمیتوان چشم پوشید که وی در آنجا مقام مقایسه برخی از بزرگان تصوف و عرفان را به پیامبر کشانده و مدعی میشود که آنها نه فقط از سلمان بالاترند، بلکه مشابهت با پیامبر دارند، و چنانچه مدعی است قرآن و فصوص نظیر ندارند و نوعشان منحصر در خودشان است، و کتاب شرح فصوص و تفسیر محیط اعظم، هم بینظیر هستند.
27 اصل اعتقادی معروف در نزد شیعه باشد، و نیز در هیچ یک از روایاتی که محقق محترم در پاورقی ذکر فرمودهاند، اشاره به اصول پنجگانه اعتقادی نشده است فقط میتوان گفت روایتی که از کافی نقل شده درصدی به این مطلب نزدیک است، و حال آنکه در هیچ روایتی تصریح وجود ندارد، و ای کاش، برای یک بار هم که شده، محقق محترم مینوشتند که سید اشتباه کرده و هاله عصمت دور سید را برمیداشتند یا لااقل مینوشتند در آنچه داریم چنین چیزی نیست."