انحراف اجتماعی جوانان در آیینه پژوهش ها (نمونه ای از کاربرد فن تحلیل ثانوی) مقالة

مقالهء حاضر،پیرامون این سؤال مهم می‌باشد که رفتار انحرافی و کجروی اجتماعی‌ نوجوانان و جوانان تابع و مرتبط با چه عوامل و شرایطی است؟در این نوشتار کوشش‌ شده است تا سؤال مزبور با کاوش در پژوهش‌های انجام شدهء مرتبط با بزهکاری‌ جوانان به کمک فن تحلیل ثانوی پاسخ داده شود.پژوهش‌های مذکور پس از غربال‌گری لازم به تعداد 57 پژوهش محدود شدند و براساس ملاک‌های شکلی و محتوایی از پیش تعیین شده‌ای،مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و در مجموع 12 پژوهش برای ارزیابی نهایی انتخاب شد.در این پژوهش‌ها در مجموع 965 دختر و 2459 پسر و بر روی هم جمعیتی بالغ بر 3424 نفر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.این امر، ارزش این مطالعه و نتایج حاصل از پژوهش‌های مزبور را بیشتر معلوم می‌سازد.نتایج‌ نشان می‌دهد:1)کجروی و بزهکاری نوجوانان تحت تأثیر یا در رابطه با عواملی‌ همچون جنس،سن،پایگاه اجتماعی خانواده،درجهء مذهبی بودن والدین،میزان تماس‌ افراد با دوستان کجرو،عضویت در گروه‌های بزهکاری،وضعیت تحصیلی،میزان تعلق‌ به مدرسه،میزان شرکت والدین در جلسات انجمن اولیاء و مربیان است.2)متغیرهایی‌ که بیشترین تکرار و تأیید را در ارتباط با ایجاد،زمینه‌سازی و تقویت رفتار انحرافی و بزهکاری نوجوانان داشته‌اند به ترتیب عبارتند از:پایگاه اقتصادی-اجتماعی،میزان‌ ارتباط نوجوان با گروه دوستان ناهمنوا و تمایل و عضویت در آن گروه‌ها،نوع و میزان‌ نظارت و کنترل والدین بر رفتار نوجوانان و میزان گسیختگی و نابسامانی خانواده.3) تقریبا در همهء انواع کجروی،پسران بیش از دختران مرتکب رفتار انحرافی شده‌اند.

"رویکردهای جامعه‌شناختی مورد استفاده(تأیید شده) در پژوهش‌های برگزیده برحسب فراوانی‌ 3-متغیرهای تئوریک برحسب بیشترین مورد استفاده در 21 پژوهش برگزیده که می‌توانند نشان‌دهنده اولویت عوامل مرتبط با بزهکاری یا تأثیرگذار بر رفتار انحرافی باشند،به ترتیب‌ عبارتند از: عدم انطباق انگیزه‌های منبعث از فرهنگ(ارزش‌ها و اهداف)با امکانات ارضاء آن‌ها (هنجارها و وسایل نیل به اهداف)برحسب موقعیت و منزلت اجتماعی فرد(8 مورد)،معاشرت‌ با افراد ناهمنوا برحسب سن،فراوانی،طول مدت و شدت تماس‌ها(8 مورد)،کنترل‌های درونی‌ (شخصی)و بیرونی(اجتماعی)(7 مورد)،آنومی اجتماعی:ضعف و گسیختگی چارچوب‌های‌ ادغام اجتماعی در نهادها و گروه‌های اجتماعی‌کننده(خانواده،گروه‌های شغلی،مذهبی، تحصیلی و دوستان)(7 مورد)،نوع و میزان کنترل اجتماعی اعمال شده از سوی خانواده و مدرسه(7 مورد)،قرار داشتن در معرض مناسبات،فرایند اجتماعی شدن و یادگیری اجتماعی‌ مساعد با بزهکاری در خانواده،گروه دوستان و محیط پیرامون فرد(7 مورد)،ضعف‌ مکانیزم‌های کنترل شخصی(عزت نفس،خودپنداره و... تا اینجا می‌توان گفت که‌ معاشرت با دوستان ناهمنوا،در معرض فرایند اجتماعی شدن ناهمنوا بودن،متأثر بودن از برخی‌ ابعاد خانواده و نوع یا میزان کنترل‌های درونی و بیرونی فرد،به عنوان متغیرهای واقع در سطح‌ تحلیل میانی و موقعیتی،تبیین‌کننده رفتار انحرافی توانسته‌اند از جایگاه قابل توجهی در پژوهش‌های حوزه انحرافات اجتماعی نوجوانان و جوانان برخوردار شوند و بر همین اساس‌ شایستهء هرگونه توجه می‌باشند. این دو متغیر به همراه برخی از متغیرهای باقیمانده در معادلات‌ رگرسیونی مانند عدم نظرت کافی والدین بر فرزندان و روابط نا مساعد خانوادگی؛میزان تعلق‌ به خانواده و مدرسه؛تعلق به باورها و قواعد جمعی؛اعتقاد و اطمینان به وجود خدا؛میزان‌ مذهبی بودن والدین؛الگوی رفتار تربیتی مستبد؛بی‌توجهی و غفلت والدین از نیازها و خواسته‌های فرزندان؛تعداد دستگیر شده‌ها از میان اعضای خانواده؛کار کردن در تابستان به‌ منظور کسب درآمد(به علت نیاز مالی و در نتیجه قرار گرفتن در معرض روابط ناسالم‌ محیطهای کار)،نشان‌دهنده اهمیت خانواده و مقوله کنترل اجتماعی نوجوانان و جوانان می‌باشد."