خلاصة:
پژوهشگران مطبوعات کشورمان تاکنون چهار دورهء کوتاهمدت رونق و آزادی مطبوعات و آزادی بیان را در تاریخ یکصد و پنجاه سالهء آن نشان کردهاند.هرچهار دوره پس از تحولاتی عمیق و مراحلی دشوار به دست آمده و پیش از خفقانی سنگین از دست رفته است.طلوع مشروطیت، سقوط رضا شاه،سقوط محمد رضا شاه و دوم خرداد 76 طلیعههای این بهاران زودگذر بودهاند.البته خزانهایی سخت نیز درپی این بهاران بوده است که آخرین آن بستن یکصد نشریه است که در منطقه کمسابقه میباشد.
ملخص الجهاز:
"رئیس ادارهء تبلیغات اصفهان(ارشاد امروز)نامهء محرمانهای به استاندار وقت نوشته است و در آن گزارشی از روزنامههای منتشره در شهر و جهتگیری آنها و اوضاع انجمن روزنامهنگاران را شرح میدهد.
محرمانه-مستقیم جناب آقای امیر نصرت اسکندری استاندار معظم استان دهم پیرو مذاکرات حضوری محترما به پیوست صورت جامعی از کلیه روزنامههای منتشره در اصفهان حضور عالی تقدیم و برای استحضار کامل مراتب زیر را توضیحا معروض میدارد: در حالحاضر شهرستان اصفهان تعداد 54 امتیاز روزنامه دارد که باستثنای چند روزنامه بقیه بطور نامرتب بصورت هفتگی و یا ماهیانه و احیانا بعضی از آنها روی نظریات شخصی منتشر میشود.
تا اینکه در زمان استانداری آقای ابو القاسم امینی و بنا به تشویق ایشان مدیران جرائد قدیمی برای جلوگیری از بعضی تندرویها و مفاسد مطبوعاتی و بالاخره همآهنگی کامل برای ایجاد زمینهای بمنظور طرفداری از دولت و اجرای منویات اطلاحطلبانه مقدم در تشکیل انجمن روزنامهنگاران اصفهان شده و جلسات اولیه که با حضور جناب آقای استاندار وقت تشکیل گردید اصولا شالوده انجمن روزنامهنگاران اصفهان با عضویت قریب باتفاق کلیه روزنامهنگاران(البته غیرتودهای) ریخته و بلافاصله شروع بکار کرد."