ملخص الجهاز:
"مفسران قرنهای دوم و سوم هجری در تفسیر خود درباره مقصود و منظور از این سخن قرآن، دچار اختلاف شدهاند؛آیا منظور،آوردن سورهای به اسلوب سورههای قرآن است یا اینکه نمونهای یا شیوهای دیگر ارائه دهند که مردم بدان ایمان آورند یا به مردم چیزی جایگزین آنچه رسول اکرم(ص)از پروردگارش آورد،ارائه شود؟از دوره نزول قرآن،چیزی در دست نیست که نشاندهنده مبارزهطلبی یا جسارت برای آوردن متنی شبیه قرآن باشد به جز برخی عبارتهای روایت شده از«مسیلمه»یا«سجاح»که آن هم از لطیفه و سخنان بیارزش فراتر نمیرود.
اما این،حدود مسئله است و نمیتوان از آن،برای تفسیر همه حقایق یا نظریات علمی از طریق قرآن چه در تأسیس و پنیانگذاری کار و چه در استنباط و استخراج، استفاده کرد؛در تأسیس علم به این دلیل که قرآن به شکل مفصل به امور محض و تطبیقی نپرداخته است و در نتیجهگیری از آن رو که نظریات علمی یا فرضیات،تغییر و تحول مییابند و نه تنها نظریه تکامل داروین بلکه حتی فرضیههای مربوط به مسائل محیطی و زیستی به اثبات نرسیدهاند،درحالیکه نظریهپردازان اعجاز علمی درباره آنها سخن راندهاند،بیآنکه توانسته باشند با تأویلها و تفسیرهای جدید از متون مجمل قرآنی که در اصل به دنبال سخن گفتن درباره این امور نیست،خود را با تحولات علوم منطبق کنند."