قرآن فهمیدنی است: ملاحظاتی در باب امکان فهم قرآن مقالة

"مهم‌ترین کتب و تفاسیر عرفانی کتاب‌های تصوف و عرفان بسیار زیاد است و شمردن همه آنها در این مجال اندک،ممکن‌ نیست اما در اینجا به برخی از مهم‌ترین آثار و تفاسیر عرفانی اشاره می‌کنیم؛کتاب‌هایی‌ همچون اللمع نوشته وابونصر سراج؛تهذیب‌ الاسرار نوشته ابو سعد خرگوشی؛کشف‌ المحجوب نوشته هجویری؛تذکره الاولیا نوشته‌ فرید الدین عطار نیشابوری؛طبقات الصوفیه‌ نوشته ابو عبد الرحمن سلمی که این 2 کتاب‌ اخیر،در واقع شرح حال نگاری صوفیان است؛ فصوص الحکم ابن عربی و فتوحات مکیه او که‌ از مهم‌ترین کتاب‌های عرفان نظری است و بر فصوص الحکم ابن عربی شرح‌های بسیار زیادی‌ نوشته‌اند؛قوت القلوب فی معامله المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید نوشته‌ ابو طالب مکی؛تمهیدات عین القضاه همدانی و نامه‌ها و مکاتبات او؛احیا علوم الدین غزالی؛ رساله قشیریه و شرح التعرف کلا باذی و بسیاری‌ از کتاب‌های عرفانی و صوفیانه دیگر مشحون از تأویلات،تعبیرات،برداشت‌ها و تفاسیر عرفانی‌ و صوفیانه از آیات قرآن است. اگر فرض بر این باشد که قرآن سخن نبی اکرم‌ است،نگاه ماه دگرگون خواهد شد؛2-این کلام‌ الهی برای همه بشریت آمده و گروه خاصی را هدف هدایت قرار نداده است. اما اگر شاعران بخواهند در زبان شعر عمدا مغلق‌گویی کنند،استثناست؛ زیرا مخاطبان اشعار شاعرانی چون دیوان حافظ یا غزلیات سعدی یا حتی مثنوی و دیوان شمس، افراد عادی نیستند ولی مخاطب خطابات قرآن‌ هم رسول اکرم(ص)است و هم عمار و هم سمیه‌ و هم بلال و هم عمر و هم ابو بکر و هم دیگرانی‌ که گرد رسول خدا(ص)حلقه زده‌اند و به او ایمان‌ آورده‌اند و هم دیگرانی که ایمان نیاورده‌اند و مخاطب قرآن هستند تا آنگاه که ایمان بیاورند."