خلاصة:
مقاله حضار بررسی مکتب تانترا میباشد که روش اعتقادی برمبنای پرستش زوجیت در جهان قرار گرفته است. این مکتب عالم مادی و ناسوت را آینهای میداند که تصاویر عالم بالا را در خود منعکس میکند،لذا همانگونه که زوجیت در عالم بالا حکم فرماست،در عالم پایین هم سایههای آنهاست که فاعل امورند.لذا با خواندن ادعیه و انجام مراسم،سعی در تحقق درست انعکاس امور عالم بالا به پائین را دارند.
ملخص الجهاز:
در عصر کنونی تانترا به سه شاخه اصلی به شرح زیر تقسیم شده است: 1-تانترای بودایی گرچه تانترا در بودیسم از تودهای عناصر ناهمگون تشکیل یافته است،مثل: خواندن و زمزمه کردن مانتراها،شرح نمودارهای عرفانی مختلف،ساختن اشکال متفاوت صورتی و بدنی،ستایش انواع گوناگون خدایان مؤنث و مذکر حتی نیمه خدایان و شبیه به آنها،و انواع تفکر و مراقبه (Meditation) ،تمرینات یوگایی و گاهی پرداختن به اعمال جنسی،اما عملا همان تانترای هندویی است.
هردو مکتب به غیر دوگانه بودن حقیقت در ذات خود معترفاند:منفی یا"نیورتی" (Nivrtti) و مثبت یا"پراورتی" (Pravrtti) ،ثابت و متحرک،دو جنبه حقیقتاند که در هندویسم در شیوا و شکتی نشان داده شده است و در بودیسم،در"پراجنا" (Pragna) و"اپایا" (Upaya) (شون یا تاور کرونا)1در تانترای هندویی که اصول فوق طبیعی شیوا و شکتی در دنیای مادی و ناسوت به صورت زن و مرد تجلی کردهاند؛در انترای بودایی دو اصل پراجنا و اپایا در زن و مرد از هم متأثر و منفعل شدهاند و غایت هردو مکتب مرحله کامل اتّحاد است.
در بررسی افکار تانترای بودایی به سه عنصر اصلی برمیخوریم: 1-عقاید فوق طبیعی غیر مرتبط که از مکاتب بودایی بخصوص مهایانا و از فکر هندویی هم تأثیر پذیرفته است.
2-مهایانا مهایانا نیز بهطور گسترده از اصول تانترایی بهره برده است و دو مشخصه کلی آن یکی"سادهانا" (Sadgana) است،به معنی لزوم سیر و سلوک به همراه یک"گورو"یا مرشد است تا بتواند به مقام بودائیت راهگشا باشد؛و دیگری"وجره یانه" (Vajrayana) که طریق و روشهای ویژه نیایش است و سبب جدا شدن دو شاخه چپ و راست شده و هردو از مهایانا منشعب شدهاند.
گرایش فلسفه مهایانا به یک خدایی همراه با پرستش بودا به عناوین مختلف، سبب ایجاد ایده تانترای بودایی شد که در رابطه با خدای اعظم ابدی هستی مطلق است.