خلاصة:
از دید اختلافهای سرزمینی و مرزی،تنشهای ملIی،کشمکشها و برخوردهای مرزی،خلیج فارس بر فراز مناطق جهان قرار دارد.کمابیش همهء کشورهای حوزهء خلیج فارس بویژه کشورهای عربی،با هم اختلاف سرزمینی و مرزی دارند که بیشتر از هدفهای توسعهطلبانهء آنها مایه میگیرد.نکتهء مهم این است که این کشورها همواره برای سرپوش نهادن بر اختلافهای سرزمینی خود با یکدیگر میکوشند اختلافهای مرزی ایران با همسایگان را بزرگ جلوه دهند.یکی از این موارد،موضوع جزایر سه گانه است که بر آن ایران را به توسعهطلبی متهم کردهاند.ایران بر آن است که اختلافی در میان نیست و تنها ادعای بیپایهء امارات عربی متحده نسبت به خاک ایران مطرح است.به گواهی تاریخ،این جزاییر همواره از آن ایران بوده است تا اینکه دولت استعمارگر انگلستان با ورود به حوزهء خلیج فارس-به بهانهء گوشمالی دزدان دریایی،ایجاد امنیت کشتیرانی در تنگهء هرمز و جلوگیری از خرید و فروش برده-پس از چندی این جزایر را اشغال میکند و آنها را به شارجه و رأس الخیمه میدهد.سرانجام پس از 68 سال از اشغال،با تلاشها و اعتراضهای پی در پی ایران،در 1971 م بر پایهء گفتگوها و توافقهای رسمی این جزایر به ماممیهن باز میگردد.اسناد تاریخی،جغرافیایی، حقوقی و نقشههای رسمی و نیمه رسمی فراوان در دست است که بیپایه بودن ادعای امارات را ثابت میکند و در این نوشتار به مهمترین آنها اشاره میکنیم.به هر رو ادعای مالکیت بر جزایری که اختلاف بر سر آنها، پیشتر از راه گفتوگو از میان برداشته شده است،خلاف ادعای صلحخواهی و طرفداری از امنیت در منطقه، و نشانه عهدشکنی روشن امارات عربی متحده و بیتوجهی آن به پیمان 1971 م است.دولت ایران باید با بهرهگیری از راهکارهای عملی و منطقی،و با دیپلماسی نیرومند و کارساز،این بدفهمیها را از میان ببرد تا چنین ادعاهایی در آینده تکرار نشود.
ملخص الجهاز:
"» @پذیرش تفاهمنامهء 92 نوامبر 1791 دربارهء جزیرهء ابوموسی با شارجه از سوی ایران بر این پایه بود که به موجب نامهء مورخ 52 نوامبر 1791 م وزارت خارجهء ایران به وزارت خارجهء بریتانیا: «هیچ عاملی در این تفاهم وجود ندارد که آزادی ایران را در اعمال هر اقدامی در جزیره ابوموسی که برای حفظ و امنیت جزیره و امنیت نیروهای ایرانی ضروری تشخیص داده شود محدود نماید.
91 دولت ایران پذیرفت که ادارهء کارها در بخشی از جزیرهء ابوموسی به شارجه واگذار شود و مأموران آن امیرنشین حفظ نظم را در آنجا بر عهده گیرند،مشروط بر اینکه حفظ امنیت سراسر جزیر به دست ایران باشد؛ که به این نکته در نامهء وزیر امور خارجهء ایرن(عباسعلی خلعتبری)به وزیر خارجهء بریتانیا نیز اشاره شده است و این نامه از یادداشت تفاهم 1791 م،جداشدنی نیست.
72 -نمایندهء بریتانیا در شورای امنیت در 1791 م بر تعلق جزایر سه گانه به ایران تأکید کرد و گفت:نمایندهء ویژهء وزارت امور خارجهء انگلیس موضوع خلیج فارس را پیگیری کرده و در 92 نوامبر[1791 م]پیمانی میان ایران و شارجه بسته شده و در 03 نوامبر نیروهای ایرانی در جزیره پیاده شدهاند.
-در گزارش اداری کارگزار سیاسی بریتانیا در خلیج فارس که یک سال پس از بررسی مسائل و حل اختلافات میان شیوخ رأس الخیمه و بندر لنگه در سال 4781 م منتشر شده برای نخستین بار گرفته شده که «جزایر تنب بزرگ و کوچک،فارور،بنی فارور و ابوموسی از توابع لنگه است و در محدودهء قلمرو حاکم فارس قرار دارد."