ملخص الجهاز:
"هنگامی که خاور از خواب چند صد ساله بیدار شد، کار از کار گذشته بود و دیگر از آن موازنهء نسبی خبری نبود و قدرت و ثروت در اختیار چند کشور غربی قرار داشت و این کشورهای تازه به دوران رسیده به بهای ویرانی جهان کهن کشورهای خود را آباد کرده بودند.
بدینسان کشورهای اروپای باختری برای نخستین بار با پدیدهء بانکداری آشنا شدند، در صورتی که در امپراتوری ایران سدهها بود که مردمان با مفهوم بانکداری که همان صرافی است آشنا بودند.
بانک شرق جدید بیآنکه امتیازی از دولت ایران بگیرد،در 7881 شعبهای در تهران گشود و دو سالی کار کرد تا اینکه بانک نوپای شاهنشاهی ایران (The Imperial Bank Of Persia) در 9881 تأسیسات آنرا خرید و آن بانک از ایران رفت ولی کارش در آن دو سال موفقیتآمیز بود:نرخ بهره را که در آن دورن بیحساب و کتاب بود،در 21%تثبیت کرد و یک چک بانکی یا چک تضمینی به ارزش 5 ریال نیز به جریان انداخت که آنرا باید نخستین نمونهء اسکناس یا چک تضمینی در دوران تازهء بانکداری ایران دانست.
بانک شاهنشاهی ایران بدینسان پا گرفت که در 2781 میلادی میرزا حسین خان سپهسالار،صدر اعظم روشنفکر ناصر الدین شاه،که سالها در استانبول زیسته بود و با پیشرفتهای اروپا آشنا و آگاه شده بود که پتر کبیر امپراتور روسیه پس از نخستین سفرش به اروپا با دیدن دگرگونیهای بنیادی در آنجا،در کشور خود دست به اصلاحات زده است،به امید آنکه در ناصر الدین شاه نیز چنین تغییری روی دهد،شاه را به رفتن به اروپا تشویق کرد."