خلاصة:
در این مقاله تلاش شده است تا مبانی نظری بیماری هلندی مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از شاخصهایی،وجود یا عدم وجود آن در اقتصاد ایران آزمون شود.براساس ملاحظات نظری اولین نتیجه تزریق درآمدهای ارزی حاصل از صادرات مواد خام،تقویت پول ملی و رشد عرضه پول در درون نظام اقتصادی است که علاوه بر دامن زدن بر رشد مصرف در جامعه،با افزایش نسبت شاخص قیمت کالاهای غیر قابل مبادله به قابل مبادله در کنار ساختارهای غیر بهینه تولید، هزینه ثابت سرمایه و نیز هزینه ریالی تولید را افزایش می‌دهد و غیر رقابتی بودن محصول صنایع داخلی را تشدید می‌کند که همه این عوارض به عنوان آثار بروز بیماری هلندی از بعد نظر و آماری،نسبت شاخص قیمت کالاهای غیر قابل مبادله به کالاهای قابل مبادله است که در این مورد تفکیک آماری مشخصی در کشور وجود ندارد.اطلاعات آماری استخراج شده از شاخص جانشین بیان‌کننده آن است که با رشد درآمدهای نفتی نسبت شاخص قیمت کالاهای غیر قابل مبادله به قابل مبادله افزایش ملایمی را طی سالهای گذشته تجربه کرده است که در سالهای اخیر دارای رشد سریع‌تری نیز بوده است.این امر گمان ما را در مورد وجود سطح خفیفی از بیماری هلندی در کشور،به ویژه در سالهای اخیر تقویت می‌کند،هرچند که استفاده از در این رابطه همواره استنتاج نتایج قطعی را با تردید روبرو می‌کند.
ملخص الجهاز:
"براساس ملاحظات نظری اولین نتیجه تزریق درآمدهای ارزی حاصل از صادرات مواد خام،تقویت پول ملی و رشد عرضه پول در درون نظام اقتصادی است که علاوه بر دامن زدن بر رشد مصرف در جامعه،با افزایش نسبت شاخص قیمت کالاهای غیر قابل مبادله به قابل مبادله در کنار ساختارهای غیر بهینه تولید، هزینه ثابت سرمایه و نیز هزینه ریالی تولید را افزایش می‌دهد و غیر رقابتی بودن محصول صنایع داخلی را تشدید می‌کند که همه این عوارض به عنوان آثار بروز بیماری هلندی از بعد نظر و آماری،نسبت شاخص قیمت کالاهای غیر قابل مبادله به کالاهای قابل مبادله است که در این مورد تفکیک آماری مشخصی در کشور وجود ندارد.
به مفهوم دیگر بروز بیماری هلندی و افزایش شدید درآمدهای ارزی حاصل از صادرات موجب عدم تعادل در اقتصاد می‌شود که این پدیده یا باید از طریق ممانعت از تزریق ارز نفتی به اقتصاد1مهار شود که با چنین شرایطی به‌طور طبیعی پس‌انداز ملی بر سرمایه‌گذاری فزونی خواهد یافت.
به بیان دیگر افزایش درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت خام و تزریق آن به اقتصاد کشور موجب افزایش شدیدتر قیمتها در کالاهای غیر قابل مبادله(ساختمان و مسکن)طی این سالها شده است و این مسئله را می‌توان به عنوان یکی از علائم بروز بیماری هلندی طی سالهای مورد بحث قرار داد.
سهم ارزش افزوده به بخشهای اقتصادی در تولید ناخالص داخلی بدون نفت براساس الگوی کلاسیک بیماری هلندی،پیش‌بینی می‌شود که با افزایش ناگهانی درآمدهای ارزی کشور،در اثر افزایش قیمت نسبی کالاهای غیرقابل مبادله در مقایسه با کالاهای قابل مبادله، تغییرات ساختاری در اقتصاد کشور به صورت تضعیف بخشهای تولیدکننده کالاهای قابل مبادله (کشاورزی و صنعت)و توسعه و گسترش بخشهای غیرقابل مبادله(خدمات و ساختمان)پدیدار شود."
(
, 
, 
)
