خلاصة:
در این مقاله، تغییرات خانواده در جامعه ایران را در جریان گذار جمعیتی، با تدارک یک رویکرد نظری مناسب، مطالعه کردیم. در رویکرد نظری تدارک دیده شده، اضافه بر شرایط و عوامل فعال در محل، عوامل بیرونی ناشی از جهانی شدن را هم بر تغییرات خانواده موثر گرفتیم. با توجه به این که گروه های اجتماعی مختلف در ایران، با پیش آمادگی های متفاوت، به طور ناهمزمان و به درجات متفاوت در معرض جوامع تاثیرگذار بوده اند، ملاحظه کردیم که به طور همزمان اشکال مختلف خانواده، سبک های مختلف تشکیل خانواده و سطوح مختلف سن ازدواج و بچه آوری را می توان پیدا کرد. با وجود این، در جریان گذار جمعیتی ایران، روند کلی تغییرات خانواده به سوی خانواده هسته ای، آسیب پذیری بیشتر، افزایش سن ازدواج و تقلیل در سطح بچه آوری بوده است.
استنباط ما این بود که جامعه ایران، پیش از خروج از گذار جمعیتی، گذار جمعیتی دوم را هم به طور جزیی آغاز کرده است و با توجه به تسریع در انقلاب ارتباطی و تشدید در استفاده از وسایل ارتباطی مدرن، به ویژه اینترنت، انتظار می رود تغییرات در خانواده هم تسریع شود، لذا پیشنهاد دادیم مرکز آمار ایران آمارهای لازم برای مطالعه خانواده و تغییرات آن را، در جدول های مناسب، تولید و عرضه و مراکزی هم در برخی دانشگاه ها برای مطالعه اجتماع و خانواده دایر کند.
ملخص الجهاز:
"استنباط ما این بود که جامعهء ایران،پیش از خروج از گذار جمعیتی،گذار جمعیتی دوم را هم بهطور جزیی آغاز کرده است و با توجه به تسریع در انقلاب ارتباطی و تشدید در استفاده از وسایل ارتباطی مدرن،به ویژه اینترنت،انتظار میرود تغییرات در خانواده هم تسریع شود،لذا پیشنهاد دادیم مرکز آمار ایران آمارهای لازم برای مطالعهء خانواده و تغییرات آن را،در جدولهای مناسب،تولید و عرضه و مراکزی هم در برخی دانشگاهها برای مطالعهء اجتماع و خانواده دایر کند.
پیداست که نقش دختر و پسر،خصوصا دختر در انتخاب همسر در جامعهء پیش از گذار ایران بسیار محدود و نقش خانواده،در چارچوب سنتها و هنجارهای جا افتادهء جامعه،بسیار بسیار محدود و نقش پسر(یا دختر)به سنی که جامعه برای ازدواج تعیین کرده بود،میرسید، بزرگترهای خانواده در جهت یافتن همسر مناسب برای او اقدام میکردند-البته ممکن بود که این کار پیشتر انجام شده باشد.
آیا در ادامه این روند،گذار جمعیتی دوم ایران الگوی تجربهء شده غرب را اتخاذ خواهد کرد؟آیا شکل خانواده،تشکیل خانواده،دوام خانواده و بچهآوری در ایران مشابه جوامع مرکز خواهد شد؟ با گسترش شتابان استفاده از وسایل الکترونیکی مدرن،به خصوص وسایل ارتباطی مدرن، تعامل جامعهء ایران با جوامع تأثیرگذار در آینده سیری صعودی خواهد داشت و این تعامل بهطور عمده با جامعه تأثیرگذار اصلی(جوامع غربی با مرکزیت جامعهء آمریکا)و جوامع تأثیرگذاری است که در حلقهء اول پیرامون آن قرار دارند."