خلاصة:
روابط سیاسی ایران و اروپا دردورهء قراقویونلوها به لشکرکشیهای فرمانروایان این سلسله به گرجستان محدود میشد.آنها به دلیل داشتن روابط مسالمت آمیز با عثمانی ارتباط چندانی با اروپا نداشتند،اما آق قویونلوها به ویژه در زمان اوزون حسین،به سبب توسعهطلبی عثمانیها با آنها دشمنی داشتند.این امر،از یک سو،برای حکومتهای منطقهای به خصوص امپراتوری طرابوزان فرصتی فراهم کرد تا با ازدواج شاهزاده خانمهای خود با امرای آق قویونلو با ایشان ارتباط برقرار کنند و از این راه در مقابل فشارهای عثمانی برای خود حامی سیاسی-نظامی به وجود آوردند و از سوی دیگر،دولتهای اروپایی از جمله جمهوری ونیز را بر آن داشت ه با فرستادن سفیر و مجهز کردن آق قویونلوها به اسلحهء گرم،آنها را در جهت منافع سیاسی-اقتصادی خود علیه عثمانی به جنگ وا دارند،جنگی که نتیجهای جز شکست نظامی از عثمانی و همچنین شکست سیاسی روابط ایران و اروپا نداشت.در این مقاله،روابط آق قویونلوها با اروپا و اهداف و فرجام سیاسی-اقتصادی آن روابط و دستاوردهای مثبت و منفی آن بررسی شده است.
ملخص الجهاز:
"نیز از دیگر اهداف آنها در برقراری روابط سیاسی-اقتصادی با شرق بود.
392-492)اوزون حسن از این کار چند هدف داشت:نخست آنکه میخواست برای استوار ساختن
ونیزیها افزون بر تسلطی که بر ترانزیت تجاری این ناحیه داشتند به راحتی میتوانستند به اهداف سیاسی و مذهبی خود در آنجا دست یابند،به ویژه آنکه،این جزایر به جز موقعیت مهم استراتژیک
ت-دلائل اقتصادی نیز به نوبهء خود در تشویق اوزون حسن برای دشمنی بیشتر با عثمانی
سلطان محمد فاتح نیز به این نتیجه رسیده بود که ناگزیر است با شرق بجنگد؛به ویژه فعالیت ونیز
مهمترین هدف ونیزیها از ایجاد ارتباط با اوزون حسن و«فرستادن کاترینوزنو به ایران آن بود که
پرباری برای اروپا داشت،نشان دهندهء اوج روابط ایران و ونیز بود؛البته این بدان معنی نیست که
در نتیجهء آن،دربار آمد دیگر جایی برای سفیران اروپایی نداشت و اوزون حسن حتی برخی از آنها
خاتون بود که بیش از هر امری به شکست اوزون حسن از عثمانی و حمایت نکردن اروپاییان از وی
در دادند و کشورهای اروپایی نیز پیبردند که اوزون حسن دیگر توان مقابله با سلطان محمد فاتح
گفتنی است که تسلط ترکان عثمانی بر قسطنطنیه و اروپای شرقی برای همهء حکومتهای اروپا ناخوشایند نبود،بلکه اوضاع پیش آمده برای برخی از آنها سودمند بود:
ایران و اروپا بهترین راه برای درک نتیجهء برقراری این ارتباط است.
بر کشور وارد آورد،بیگمان به ذهن میرسد که این رابطه به لحاظ سیاسی شکست خورد و هیچ سودی برای ایران نداشت،اما باید توجه کنیم که برقراری همین ارتباط نافرجام،مقدمه و تجربهای"