معرفت و هدایت، فعل خدا است: دیدگاه های دانشمندان شیعه مقالة

مطالعات قرآن و حدیث سفینه پاییز 1385 - شماره 12 ، العلمية - النشرية (Ministry of Science/ISC (‎30 صفحة - من 7 إلی 36 )

الکلمات المفتاحية: تـوحید شیعه‌ی امامیه / توحید معرفت خدا/ نوبختی ابراهیم / مفید محمد/ سید مرتضی / طوسی محمدبن حسن / حلبی ابوالصلاح / حلی حسن‌بن یوسف / بحرانی میثم / شهید اول محمدبن مکی / شهید ثانی زین‌الدین‌بن علی / مازندرانی صالح / انصاری مرتضی / عراقی ضیاءالدین / خویی سید ابوالقاسم معرفت معرفت خدا فعل خدا المعرفة وجوب واجب استدلال تقلید

خلاصة:

آیا معرفت خداوند سبحان، نظری و اکتسابی است یا بدیهی و ضروری؟ این معرفت، فعل خداوند است یا محصول درک عقلی انسان؟ نگارنده در این گفتار، پاسخ این پرسش‌ها را از سخنان بیست تن از عالمان شیعه‌ی امامیه استخراج کرده و به نقل و نقد و بررسی آن‌ها پرداخته است. گفتار این عالمان، به ترتیب زمانی ـ از قرن سوم تا پانزدهم هجری قمری‌ـ مرتب شده است. در این مقاله، سخنان برخی از بزرگان شیعه‌ی امامیه مانند ابراهیم نوبختی، شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی، ابوالصلاح حلبی، علامه حلی، ابن‌میثم بحرانی، محقق حلی، شهید اول، شهید ثانی، ملاصالح مازندرانی، شیخ مرتضی انصاری، آقا ضیاء عراقی و آیت‌الله‌ سید ابوالقاسم خویی مرور شده است.

ملخص الجهاز:

"سید مرتضی در کتاب دیگر خود نیز تصریح می‌کند که تنها راه انحصاری معرفت خداوند سبحان، نظر و فکر است: إن أول فعل مقصود لایخلو العاقل من وجوبه علیه، النظر فی طریق معرفة الله‌ تعالی. به نظر می‌رسد این سخن در مورد پیامبران و اوصیا علیهم‌السلام اختصاص به سید مرتضی نداشته باشد، بلکه در حقیقت بر مبنای نظری بودن معرفت خدای تعالی استوار شده است. ایشان درباره‌ی راه تحصیل این معرفت می‌نویسد: بقی الکلام فی أ نه هل یعتبر فی المعرفة بالواجب تعالی و صفاته الثبوتیة و السلبیة و معرفة النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم من کونها حاصلة عن اجتهاد و نظر و استدلال، أو أ نه یکفی مطلق المعرفة، و لو کانت ناشئة من کثرة إلقاء الأبوین و غیرهما؟ فیه و جهان: ظاهر المحکی عن جماعة من أصحابنا الإمامیة رضوان الله‌ علیهم‌ـ منهم العلامة قدس‌سره ـ الأول؛ حیث اعتبر لزوم کون المعرفة بالله‌ سبحانه و صفاته الثبوتیة و السلبیة عن اجتهاد منه و نظر و استدلال، لا عن تقلید؛ بل و ادعی علیه اجماع العلماء. (1) آیا معرفت خدای تعالی و صفات ثبوتی و سلبی و معرفت نبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم باید به اجتهاد و نظر و استدلال حاصل شود، یا مطلق معرفت کفایت می‌کند، اگر چه از کثرت القای پدر و مادر و دیگران به دست آمده باشد؟ در این امر، دو وجه وجود دارد. ظاهر آن‌چه از جماعتی از اصحاب ما نقل شده‌ـ از جمله علامه حلی‌ـ وجه اول است؛ زیرا او در وجوب معرفت خدای سبحان و صفات ثبوتی و سلبی شرط کرده است که از اجتهاد و نظر و استدلال باشد نه تقلید."

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول