خلاصة:
سرزمین گسترده ی آسیای مرکزی دارای ویژگی های خاص جغرافیایی است که باعث بروز نوع خاصی از معیشت در کنار ساکنان آن شده است. از مجموع متون کلاسیک چنین بر می آید که فلات ها و کوه پایه های آسیای مرکزی در سده های باستان، مامن کوچ روهایی بوده که از طریق پرورش احشام و کشاورزی، روزگار می گذراندند. فلات های وسیع این ناحیه همواره به سبب نقش کوچ روهای باستانی در پرورش احشام و هم چنین تاثیری که در مقاطع مهمی از تاریخ جهان داشته اند. مورد توجه بوده است. علاوه بر این که شباهت تامین معاش و روش زندگی اقوام منطقه و نیز مشترکات زیادی که در فرهنگ عادی دارند، مطالعه به روی آنان را به موضوعی بحث انگیز میان پژوهشگران تبدیل کرده است.
ملخص الجهاز:
موقعيت جغرافيايي سرزمين گسترده آسياي مرکزي، از زمين هاي وسيع استپي ، بياباني و نيمه بياباني با مراتع فصلي مرغوب تشکيل شده و براي زندگي کوچ روهاي دامدار موهبتي طبيعي است ، ويژگي جغرافيايي اين منطقه فلاتهايي است که درمرکز پست و پيرامون آنها با کوهستانهاي بلند محصور است .
قبايلي که گستره آسياي مرکزي مي زيستند، انشعابات متعددي داشتند شعبه اي که در تاريخ ايران باستان بيشتر تأثير گذار بودهاند، در امتداد جنوب، در مسير آبهاي آرال و خزر، ارتفاعات سلسله جبال پامير و رشته کوههاي پيوسته به آن مي زيسته اين انشعابات شامل ساختارهاي کاملي از مردماني بود که به گونه اي از زبان ايراني تکلم مي کردند و با گذشت مدتهاي مديد از اسکان خويشان آنها را فلات ايران همچنان در شرايط کوچ روي بسر مي بردند، تاريخ سراسر تلاش اقوام مزبور از قرن هفتم پيش از ميلاد، مبذول يافتن راهي به سوي خويشاوندان خود در جنوب بوده است .
آنچه در مجموع از مطالب او و ساير متون کلاسيک به دست مي آيد اين است که گسترده وسيع فلاتها و کوهپايه هاي آسياي مرکزي مامن کوچ رودهايي بوده که از طريق پرورش احشام و کشاورزي روزگار مي گذراندند.
فلاتهاي وسيع آسياي مرکزي به سبب نقش کوچ روي باستاني و پرورش و اصلاح احشام اشتهار داشته است .
١١- (تورا) نامي است که قبايل کوچ روي آسياي مرکزي در يکي از قديمي ترين بخش هاي اوستا بدان ناميده شدهاند.