حکمت معصومیه ی الهیه مقالة

حکمت معصومیه الهیه عنوان مکتبی حکمی- عرفانی در قرن دوازدهم هجری قمری است که توسط عارف برجسته آن روزگار، سید قطب الدین محمد نی ریزی در موضوع حکمت و عرفان نظری و عملی شیعه دوازده امامی پدید آمد. در این حکمت از عالی ترین مبانی و مبادی وجودپژوهی تا رویکرد عملی و سلوکی طالبان الهی در یک اصل و با یک حقیقت تبیین و تفسیر می شود و آن ولایت کلیه امام معصوم است. نور ولایت در این مکتب نخستین تجلی اسم اعظم الهی است و این نور آینه ذات و صفات مقام احدیت است. بعثت همه پیامبران برای رساندن این نور مقدس به خلق است و هرکس از این نور بهره مند شود، صاحب توحید شهودی و مقام حق الیقین خواهد شد. ساختار علمی و هندسه فکری این حکمت -که مبتنی بر اتحاد عقل و نقل و شرع، توجه به عنصر زمان، سبک ویژه ادبی و ایران دوستی است- پاسخی به شرایط ویژه و ذهنیت دینی و عرفانی روزگار صفویه تواند بود. حکمت معصومیه الهیه پس از سید قطب الدین در آثار چهره هایی، همانند آقا محمدهاشم شیرازی، صاحب کتابهای مناهل التحقیق و ولایت نامه و بیش از همه سید ابوالقاسم راز شیرازی صاحب 51 اثر مهم عرفانی ادامه یافت و تفسیر شد.

"خواجه مولانای اصفهانی چند بیت در بحر هزج به عنوان تهنیت فتح چالدران برای سلطان سلیم فرستاد و در آن ابیات او را تشویق کرد که شاه اسماعیل را از میان بردارد و ایران را ضمیمة ملک روم کند: قزل ‌برکست]قزلباش[همچون ‌مارافعیتویی امروز ز اوصاف شریعهروا داری که گبر ملحد و دد… چنین دیدم زاخبار پیمبـربذوالقرنین از آن خود را علم کردبیا از نصر دین کسر صنم کن سرش را تا نکو‌بی نیسـت نفعــیخدا را و محمد را خلیفهدهد دشنام اصحاب محمد؟که ذوالقرنین بد در روم قیصرکه ملک فارس را با روم ضم کردبملک روم ملک فارس ضم کن (صفا‍، ج 5: 71) 5- نتیجه‌کلی میراث علمی و عرفانی عظیمی که سید قطب الدین بر جای گذاشت، در تمام زمینه‌های مختلف سخت مؤثر بود و با گذشت روزگاران، نه تنها از میان نرفت که در هر عصری با جلوه‌ و جلایی ویژه از لونی دیگر پدیدار گشت. حکیم بزرگ شیراز معتقد است که میوه‌های علوم الهی و معارف حقیقی که در دل‌های عارفان امت محمدی است، از بذر ولایت و نجم هدایت امیرالمؤمنین (ع) نتیجه شده است؛ تا آنجا که ولادت ثانوی اهل سلوک نیز به اعتبار ابوت معنویه پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) است (ملاصدرا، اسفار، ج9: 379- 380) 2- سید قطب در بخشی از قصیدة تأئیه خود در باب معرفت حق و ارتباط آن با معرفت امیرالمؤمنین (ع) می‌گوید: فعرفانه عرفانه جل شأنهو عرفانه سبحانه بصفاتههی‌الحکمة‌العظمی التی عرفت‌بهافحکمتنا انوار شمس الولایة تعالی باوصاف الکمال الحمیدةو اسمائه الحسنی بنور الولایةحقایق کل العالمین البدیعةالالهیة القدسیة العلویة شناختن علی (ع) شناختن خداست که به صفات برگزیده کمال متعالی است."