خلاصة:
رحمت الهی یکی از مهمترین مسائل حیات آدمی است. چرا که آفرینش مرهون رحمت الهی است و تمامی آفریدههای خدا مشمول لطف و عنایت حق تعالی هستند، خاصه انسان که دارای کرامت خاصی است و آئینه تمامنمای حق میباشد و رحمت الهی را در بارة او نهایتی نیست. با عنایت به اهمیت الهی، این مقاله برآنست که بر اساس روش تحقیق توصیفی و با بهرهگیری از شیوه اسنادی و کتابخانهای و با الهام از مفاهیم عالیه ادبی و اخلاقی و عرفانی، آن موضوع را از دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار داده، به این امید که این معرفت در کاشتن بذر امید و نشاط و افزایش شوق ایمان و بندگی و وصول به سعادت و کمال انسانی مفید واقع گردد.
ملخص الجهاز:
"کاشانی ( شارح آثار و عقاید ابن عربی ) مینویسد : امام محقق جعفر بن محمد الصادق - علیه السلام – به این رحمت اشاره کرده، آنجا که فرموده است: « الرحمن » اسمی است مختص به خدا اما به صفت عام، یعنی با اینکه شامل کل است ، مخصوص خداوند است، زیرا برای غیر او ممکن نیست که واسع کل باشد، و آیات « رحمتی وسعت کل شیء » (30) و « ربنا وسعت کل شیء رحمه و علما » (31) ناظر به این نوع رحمت است.
(35) رحمت ذاتی مطلق امتنانی و تقییدی شرطی رحمت ذاتی مطلق امتنانی رحمتی است که تمام اشیاء را فرا گرفته است و از حکم ساری آن در ذوات، رحمت شئ است به نفس خودش، و درآن از جانب هر رحیمی ( رحمت کنندهای ) به نفس خود به سبب احسان و نیکی و یا اسائت و بدی به صورت انتقام و قهر و غلبه واقع میگردد، برای اینکه تمام اینها از جانب محسن و منتقم ( نیکو کار و کینهکش ) رحمت به نفس خودش است، و از حیث این رحمت، حق تعالی خویش را به «حب» و شدت شوق به ملاقات و دیدار دوستانش توصیف فرموده، و این محبت به سبب این رحمت را نه برایش سببی هست و نه موجبی و نه در مقابل چیزی از صفات و افعال و غیر این دو میباشد، و رابعه (36) رضی الله عنها در سخنش به این محبت اشاره دارد که : دوست دارم ترا دو دوست داشتن ، یکی دوستی هوی ( عشق ورزیدن به تو) و دوست داشتن دیگر آن که شایستة آنی ( سزاوار دوست داشتن ) و اما آن که دوستی هوای ( و عشق ورزیدن به تو ) است."