خلاصة:
با فروپاشی امپراطوری عثمانی در زمان جنگ جهانی اول و اعطای قیمومیت فلسطین به انگلستان توسط جامعه ملل در سال 1922 نم،مدل بحران در خاورمیانه که تا قبل از آن ریشه داخلی داشته،رنگ و بوی بین المللی به خود گرفت. با افزایش سیر مهاجرت یهودیان از اقصی نقاط جهان به ارض کنعان و احساس خطر بومیان منطقه اعم از مسلمانان و مسیحیان و عدم وجود حامی قدرتمند از اعراب فلسطینی در قبال بیگانگان،ملت فلسطین بر ان شد تا خود به تنهایی بار مبارزه بر ضد مهمانان ناخوانده یهودی تبار را بر دوش کشد. طیف نرمافزاری و اندیشهای حاکم بر خط مشی مبارزاتی ملت فلسطین،در ابتدا پان عربیسم و سپس به سوسیالیزم و چپگرایی و بعد از آن به اندیشهء ناسیونالیستی ولیرالیستی-سکولاریستی تغییر رنگ داده و نهایتا با اثبات ناکارآمدی اینگونه اندیشههای وارداتی جای خود را به اندیشه اسلامگرایی بخشید تا ملت فلسطین بتواند به حفظ منافع و هویت ملی و اسلامی خود مبادرت ورزد.در این مقاله برآنیم تا ضمن بررسی خط سیر مبارزات اسلامی بر ضد استعمار به بررسی نحوهء شکلگیری و اندیشههای جنبش مقاومت اسلامی(حماس)که خاستگاه اصلی آن جهاد مسلحانه و راهبرد اسلامی است بپردازیم و نهایتا با تشریح موقعیت کنونی حماس در جامعه فلسطین و ورود آن به عرصه سیاسی و آینده و تبعات این رویکرد به شناختی درست از این جنبش دستیابیم.
ملخص الجهاز:
"اندیشه اسلامی تا قبل از تأسیس رژیم صهیونیستی از تفوق بالایی نسبت به رقیب خود برخوردار بوده اما پس از تأسیس اسرائیل و ورود لژیونرهای عربی به عرصه مبارزه،از شدت وحدت رویکرد اسلامگرایی در سیر مبارزات فلسطینیان به نفع ملیگرایی صرف و اندیشههای غیر اسلامی،کاسته شد تا اینکه با افول اندیشههای غیر بومی در عرصه عملی و مبارزاتی جنبشهای رهایی بخش در سرزمین فلسطین و رشد اسلامگرایی متاثر از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در منطقه و اثبات کارایی اندیشه مقاومت اسلامی،اقبال مردم فلسطین هم به الگوپذیری از مدل ایران افزایش یافت که نمونه بارز انرا میتوان در تأسیس جنبش جهاد اسلامی یافت که در آغاز دهه 08 میلادی به دست عبد العزیز عود و دکتر فتحی شقاقی پایهگذاری گردید.
ت)ادامه انتفاضه:هرچند نهایتا آتش انتفاضه اول تا آخر کنفرانس صلح مادرید در 1991 میلادی و سپس منعد شدن پیمان اوسلو بین ساف و اسرائیل به سردی گرایید اما موضع حماس در قبال انتفاضه مبنی بر حمایت و تداوم آن تا کسب آزادسازی فلسطین بوده،حماس در بستر انتفاضه متولد شده بود و تداوم انتفاضه میتوانست در ارتقای گفتمان این جنبش در فلسطین نقش اساسی داشته باشد مضافااینکه اکثر فلسطینیان خواهان ادامه انتفاضه بودند و هنوز به آمریکا اعتماد نداشتند و در آن هنگام حماس و جهاد اسلامی به جبهه مردمی برای آزادی تبدیل شده بودند (seitz,2001:6) ."