ملخص الجهاز:
"مباحث دیگری که در این فصل آمده،چنین است:جادو همچونعلم،نظم و هماهنگی در طبیعت را اصل میگیرد،عیب بزرگ جادونهتصور کلیاش از هماهنگی طبیعت؛تعریف دین؛مذهب عنصر نظرییا عملی؛تضاد دین با اعتقاد به انعطاف پذیر یا متغیر بودن طبیعت؛ادعای جادوگران مصری و هندی دربارۀ کنترل خدایان؛خصومت دینبا جادو در عرصۀ تاریخ؛آمیختگی جادو در دین در هند باستان و اروپایامروز؛عشای روح القدس و سن سکار جادو در میان بومیان استرالیا؛جادو قدیمتر از دین؛پیبردن انسان به ناتوانی خود و توجیه آن با فکرکنترل فرا طبیعی موجودات بر طبیعت؛اعتقاد به جادوگر بودن خدایانناشی از گذر از جادو به مذهب؛و دشواری پیبردن به مغالطۀ جادو.
در این فصل نیز به این مباحث پرداختهشده است: ازدواج درختان؛باروسازی مصنوعی نخل خرما؛درخت جایگاهارواح؛گذر روح درخت به خدای انسان ریخت؛درختان مسبب باران وآفتاب ور شد؛زاد و ولد-درخت بهاران در اروپا و انگلستان-مراسم ماهمه در فرانسه،آلمان و یونان-و آیینها و مراسمی که برای درختانبرگزار میشد.
از دیگر مباحث مطرح شده در این فصل،توضیح تناقض ظاهریدر آداب و رسوم پیشگفته؛نفع غیر مستقیم بعضی از رسوم خرافی؛غیر قابل فهم بودن نگرش زاهدانۀ امساک و خویشتنداری برایوحشیان؛وصلت شور انگیز خدایان و زن خدایان؛دیانا الهۀ جنگل(بیشهزار)؛دیان چون آرتمیس تجسم انسانی حیات وافر طبیعت؛دیانااله کشت و زایمان؛وصلت خدایان در بابل و آشور؛وصلت چند اسطورۀدیگر و وصلت مقدس خدای خورشید و زن خدای زمین در بیناورائونها به گفتۀ نویسنده:«گزارش ابن بطوطه از جن عاشق وعروسهای آدمیزادش با قصههای عامیانهای که از ژاپن و آنام در شرقتا سنگامبیا،اسکاندیناوی،و اسکاتلند در غرب متداول است شباهتنزدیکی دارد»(ص 194)."