حرکت جوهری وجودی در قوس نزول و صعود مقالة

در این مقاله با مروری اجمالی بر معنایی که حرکت جوهری در فلسفه وجودی ملاصدرا پیدا می کند، و با توجه به عناصری که در تبیین حرکت جوهری به کار گرفته می شوند و بویژه نفس عالم، این نتیجه حاصل می شود که حرکت جوهری امری نیست که منحصرا در قوس صعود و در چارچوب تعریف ارسطویی از حرکت، یعنی با درنظر داشتن مفاهیم خاص ارسطویی «قوه و فعل» معنا پیدا کند، بلکه آنچنان مفهومی گسترده می یابد که در قوس نزول هم می توان سخن از حرکت جوهری، یعنی حرکت وجودی، به میان آورد. اصولا در فلسفه که به قوس نزول می اندیشد نمی توان حرکت را تنها در قوس صعود توجیه کرد، بویژه با لحاظ اینکه حرکت، برآمده از حیات و خصیصه ذاتی وجود است. در ادامه مروری اجمالی بر نفس شناسی ملاصدرا در دو قوس هستی صورت می گیرد که در آن ارتباط وجود انسانی با حرکت در دو قوس مورد توجه قرار می گیرد. که البته این توجه تنها در حدی است که بتواند یادآور باور ملاصدرا به تضاهی مراتب و عوالم هستی در دو قوس نزول و صعود باشد و ما را در مسیر بحث به هدف رهنمون سازد.