خلاصة:
فرانسیس فوکویاما پس از اظهارات اولیه خود،که به قول نظریه‌پردازانی چون هانتینگتون،با مایه‌ای از خامی و خوش خیالی همراه بود،آهسته‌آهسته به سرنخ‌هایی از واقعیت دست می‌یابد و با پی‌گیری این سررشته،احتمالا نظریه«پایان تاریخ»او با چالش‌هایی عمیق‌تر و اساسی‌تر از آنچه در این گفت‌وگو عنوان شده است،مواجه خواهد شد.او پیش‌تر در نظریه خود چنین اظهار می‌نمود که انسان طبیعی و ایده‌آل،همان انسان فردگرا و سودگرای لیبرال است و بشر با پشت سر گذاشتن سیستم‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی،اینک آرمان و الگوی خویش را در نظام لیبرال-دموکراسی یافته است و زود است که جهان به صورت یک‌پارچه-در ابعاد سیاسی،اقتصادی و فرهنگی-تحقق چنین جامعه‌ای را شاهد باشد.فوکویاما اکنون به این نکته تفطن یافته است که تحقق آرمان او به بقای ابعاد بیولوژیک آدمی بسته است و با تغییرات ژنتیکی می‌توان انسانی دیگر پدید آورد که خواسته‌ها و اندیشه‌های دیگری دارد و سیستم‌های اجتماعی و سیاسی متفاوتی را بر می‌گزیند و شکل می‌دهد.چنان‌که از آثار قبلی و گفته‌های جدید فوکویاما بر می‌آید، انسان‌شناسی او،بیش از اندازه،تک بعدی،طبیعت‌گرایانه و فیزیکالیستی است و لایه‌های تو در توی حیات آدمی و پویای روحی،روانی و ارادی بشر را نادیده می‌گیرد.گویا او انسان را چیزی جز یک حیوان پیچیده که همه اندیشه‌ها و انگیزه‌های او از عوامل زیستی و زیست‌محیطی تأثیر می‌پذیرد،نمی‌داند. بنابراین،با نقد این نگرش و توجه به سایر حوزه‌های حیات انسانی،کاستی و ناتوانی نظریه فوکویاما در تفسیر پدیدارهای دیگرگونی که در جهان سیاست و فرهنگ رخ نموده و در حال گسترش است و تفکر لیبرال-دموکراسی در توضیح و تبیین آن درمانده است، پدیدار می‌شود.البته برای بررسی و تحلیل نظریه جدید او باید تا انتشار کامل کتابش انتظار کشید. فوکویاما در این گفت‌وگو از کتاب جدید خود بحث می‌کند که در آن،تا حدودی،از نظریه قبلی خود درباره«پایان تاریخ»عدول کرده است.اگر دانش ژنتیک کنترل نشود،بشریت در شکل کنونی خود به پایان خواهد رسید و یا ظهور انسان نو معلوم نیست که آینده تاریخ چه سرنوشتی خواهد داشت.
ملخص الجهاز:
"اگر دانش ژنتیک کنترل نشود، انسان طبیعی به پایان خود می‌رسد گفت‌وگو با فوکویاما ایران،18/1/71 * چکیده: فوکویاما در این گفت‌وگو از کتاب جدید خود بحث می‌کند که در آن،تا حدودی،از نظریه قبلی خود درباره«پایان تاریخ»عدول کرده است.
او در کتاب نخست خود،این نظریه را مطرح کرد که با شکست کمونیسم، تاریخ جهان به هدف خود رسیده است و دموکراسی لیبرال به عنوان تنها سیستم سیاسی، سرنوشت و سعادت انسان را رقم خواهد زد.
اما وی در کتاب اخیر خود،با اشاره به پیشرفت دانش ژنتیک و تأثیرات آن بر حیات انسان،این نظریه تازه را مطرح می‌سازد که در صورت عدم کنترل این دانش،بشریت در شکل کنونی خود به پایان خواهد رسید و علوم طبیعی،تا (1).
فوکویاما در این گفت‌وگو از میان نقدهایی که متوجه نظریه پایان تاریخ وی بوده،تنها نقد قابل پذیرش را این واقعیت می‌داند که تاریخ طبیعتا از طریق علوم طبیعی و فناوری مدرن به پیش خواهد رفت."
(
, 
, 
)
