نقد و بررسی کتاب مقدمة ومراجعة

"در نسخهء خطی عجائب المخلوقات طوسی مورخ 658 که اقدم نسخ این کتاب است‌ و در برلین موجود است و جناب دکتر ستوده برای تصحیح خود از متن کتاب به آن‌ نسخه دسترسی نداشته‌اند،در باب مربوط به«ذکر آثار العلویه کالصاعقة و الشهاب» می‌نویسد:«و محمد بن الطبری گوید به طبرستان صاعقه‌ای بر سرای ملک افتاد و قبه را ناچیز کرد... بنده نه نسخهء این کتاب را دیده است ونه به فیلمی از آن دسترسی دارد، اما به صرف ملاحظهء قول حاجی خلیفه در این مورد دو حدس دارد که به عرض می‌رساند: اول این‌که این کتاب اصلا یک متن جداگانه‌ای‌ست از نوع کتب عجایب و غرایب و نویسندهء آن شاید به دلیل محبوبیت و معروفیت تحفة الغرائب محمد بن ایوب،نام کتاب‌ خود را از نام اثر طبری اقتباس کرده است. به او جواب دادم به حضرات محترم،ضمن ابلاغ سلام بندهء ارادتمند بگو،فلانی می‌گوید مؤلف تحفة الغرائب‌ بیش از نه قرن پیش جان به جان آفرین تسلیم کرده است و زنده نیست تا خود شخصا مسئوولیت چاپ‌ تألیفش را به عهده بگیرد،و بدین‌سان آدم بیکار ناواردی مثل بنده باید مسؤولیت چاپ کتاب آن مرحوم‌ را بپذیرد و نامش در روی جلد کتاب چاپ شود همچنان‌که نامش در زیر«مقدمهء مصحح»کتاب نیز آمده، و البته این شیوه‌ای‌ست در سراسر جهان رایج و متداول."