خلاصة:
وقوع حوادث طبیعی نظیر زلزله در ایران به هیچ وجه دور از انتظار نیست.تجارب گذشته نشان میدهد این حوادث موجب تلفات انسانی و خسارات فیزیکی و مالی گستردهای است که بر زیرساختهای اقتصادی،سیاسی و اجتماعی کشور اثرات منفی فراوان دارد.در بخش نخست این مقاله،رویکردهای سنتی و نو به مدیریت حوادث را به عنوان الگوهای متداول مقابله با بحران بررسی خواهیم کرد و در بخش دوم به تجارب کشورهای ژاپن،مالزی و ترکیه که در سالهای اخیر گامهای مؤثری در مقابله با حوادث برداشتهاند اشاره میکنیم.
ملخص الجهاز:
"مقایسه الگوی جامعه تقدیرگرا و جامعه خوداتکاء (به تصویر صفحه مراجعه شود) این دو الگو را میتوان از جهت نظام اطلاعاتی مورد استفاده در شرایط بحران، زمان مداخله دولت،نوع عملیات و نگرش به بحران،نوع واکنش به بحران،منابع و اعتبارات مالی برای بحران و بالاخره شیوه مواجهه با خطر با یکدیگر مقایسه کرد.
وجوه و منابع ویژه حوادث در حوادثی نظیر زلزله به منابع مالی عمدهای نیاز است؛روشهایی که برای تأمین این وجوه مورد استفاده قرار میگیرد تجسم الگویی است که در مقابله با بحران اتخاذ میشود.
در سطح ملی فعالیتهای زیر صورت میپذیرد: 1-گردآوری اطلاعات در مراحل نخستین از منابع محلی و استفاده از تجهیزات کمکرسانی؛ 2-تعیین رابطههای اطلاعاتی و ایجاد زنجیره اطلاعرسانی برای کابینه؛ 3-گردآوری اطلاعات اولیه از سازمانهای دولتی برای آگاهی نخستوزیر؛ 4-تجهیز امکانات اطلاعرسانی برای توزیع اطلاعات میان وزارتخانهها و سازمانهای مرتبط؛ 5-تشکیل جلسات اضطراری از مقامات ذیصلاح در دفتر نخستوزیر؛ 6-تعیین یک وزیر یا معاون نخستوزیر به عنوان هماهنگکننده اقدامات سازمانهای ذیربط و مسئول مدیریت بحران.
در مالزی گروههای ویژه امداد و نجات از سازمانهای ذیربط دولتی و غیر دولتی نظیر صلیب سرخ تشکیل شده است و موسسه ملی مدیریت دولتی،دورههای آموزشی ویژه مدیریت بحران را برای مدیران و مقامات دولتی اجرا میکند؛ تلاشهای مهمی توسط متخصصان،کارشناسان دولتی و صنایع،دانشگاهیان و مؤسسات تحقیقاتی در مالزی صورت پذیرفته تا مدیریت شرایط اضطرار بهبود یابد و میتوان گفت مدیریت بحران و شرایط اضطرار در مالزی تدریجا بصورت یک حرفه درآمده است[94:6]."