روشنگران ایرانی و نقد ادبی خطاب!

کتاب ماه ادبیات مهر 1380 - شماره 48 (‎8 صفحة - من 12 إلی 19 )

الکلمات المفتاحية: ادبی روشنگران ایرانی و نقد ادبی روشنگران نقد ادبی ایران انتقاد ادبیات آخوندزاده فارسی میرزا ملکم خان

ملخص الجهاز:

***در مطالعۀ عوامل پیدایش نقد ادبی در ایران باید بهعامل انتقاد اجتماعی توجه کرد که خود حاصل ظهورتفکر انتقادی در جامعۀ ایرانی است،تفکر انتقادی نیزخود مولود نگرش عقلی است،در مرحلۀ نخست متوجهتضادهای اقتصادی،سیاسی و اجتماعی می‌شود،درمراحل بعدی به مطالعه مظاهر فرهنگی،که ادبیاتشاخه‌ای از آن است،می‌پردازد و در این مطالعه آنچه راکه مخالف حکم عقل و منطق است انتقاد می‌کند. در بررسی عوامل دیگری که به بیداری ایرانیان و درنتیجه برانگلیختن انتقادی آنان از اوضاع اجتماعیزمانه انجامید،این عوامل قابل یادآوری است:روابطایرج پارسی‌نژاد روشنگران ایرانی و نقد ادبی سیاسی ایران با اروپا(از آغاز قرن نوزدهم میلادی یعنیاز چهارمین سال سلطنت فتح علی شاه)؛اعزام محصلبه اروپا(که از زمان عباس میرزای ولیعهد آغاز شد)؛پلفرهنگی تهران-قفقاز،تهران-استانبول و تهران-قاهره که محل اجتماع گروهنی از مهاجران سیاسیمتفکر و مبارز ایرانی بود؛تنظیمات عثمانی در زمانسلطان عبد الحمید و وزارت مدحت پاشا و دهۀ اولعصر میجی(1868-1912)در ژاپن به وسیلۀ ایتو وانعکاس خبر آن در ایران4؛نشر روزنامه‌های مترقی بهزبان فارسی و ترکی و عربی و همچنین آثار متفکراناروپایی که از این نقاط به ایران می‌رسید5؛رواج صنعتچاپ در ایران که خود باعث انتشار روزنامه وکتاب‌های مختلف شد؛آیجاد مدرسۀ دارالفنون که به جزآشنا کردن محصلان به علوم جدید باعث ترجمۀکتاب‌های بسیاری از زبان‌های اروپایی شد6؛ شکست‌های سیاسی،نظامی ایران در برخورد با روسیهکه فتح علی شاه و عباس میرزا را متوجه عقب ماندگیایران در پیشرفت‌های صنعتی کشورهای اروپایی کرد وبه آنها هشدار داد که به فکر جبران این عقب ماندگی‌هابیفتند؛نشر کتاب‌ها و رساله‌هایی که رواج دهندۀ دانشعلمی و تحلیلی در جامعۀ ایرانی آن زمان بود،زیرا کهروشنفکران زمانه چون نمی‌توانستند ایدئولوژی خود رادر فلسفه و علم کلام و جهان‌بینی مذهبی بیابند،ناچاربه جذب تفکرات متفکران اروپایی می‌پرداختند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة: