خلاصة:
معماری اسلامی همچون درختی تنومند،ریشه در شبه جزیرهء عربستان داشته و شاخ و برگ آن در کشورهای همسایه همچون ایران،و شکوفایی آن در شبه قارهء هندوستان و تا شرق دور مشاهده میشود.مطالعهء تأثیر هنر معماری ایرانی اسلامی و نتایج حاصله از رشد و بلوغ آن در شبه قاره میتواند به صورت باز خوردی در جریان معماری بکار گرفته شود.
با توجه به آغاز ورود مسلمانان به درهء سند،در قرن هشتم میلادی بجز مخروبههایی از یک مسجد کوچک،اثر دیگری از این دوران به جا نمانده است.لیکن در قرن دوازده میلادی،ورود مسلمانان با خلق آثاری با ارزش دوباره آغاز گردید.پس از دورههای گوناگون و در عصر معروف به مغول (گورکانیان هند)معماری شبه قاره با تأثیرپذپیری چشمگیری از هنر ایران،به شکوفایی قابل ملاحظهای دست یافت.بنای تاجمحل یکی از آثار هنر معماری اسلامی مشهور جهان است که با دستهای قوی هنرمندان و معماران مسلمان-که بعضا ایرانی بودهاند-در این دوران بنا شده است.
در این مقاله نخست به ورود اسلام در شبه قاره و دورههای حکومت مسلمانان و بویژه گورکانیان هند اشاره شده است.سپس به تأثیر ایرانیان در دربار گورکانیان هند در زمینهء فرهنگی هنری پرداخته شده است.از ارائه نظریات صاحبنظران در مورد اقتباس از اصول مبانی و طراحی معماری ایرانی در طراحی مجموعه تاج محل و بررسی و مقایسهء این اصول و مبانی،این نتیجه بدست آمده که تاجمحل تجلی هنر طراحی معماری ایرانی اسلامی،در شبه قاره هند است و آنچه"معماری مغول"نامیده میشود در اصل"معماری اسلامی ایرانی هندی"است.
ملخص الجهاز:
"معماری اسلامی مشهور جهان است که با دستهای قوی هنرمندان و معماران
مسلمان-که بعضا ایرانی بودهاند-در این دوران بنا شده است.
مسلمانان و بویژه گورکانیان هند اشاره شده است.
دربار گورکانیان هند در زمینهء فرهنگی هنری پرداخته شده است.
در طراحی مجموعه تاج محل و بررسی و مقایسهء این اصول و مبانی،این نتیجه
بدست آمده که تاجمحل تجلی هنر طراحی معماری ایرانی اسلامی،در شبه
قاره هند است و آنچه"معماری مغول"نامیده میشود در اصل"معماری
ذوق سلیقهء ایرانی در بسیاری از این آثار بسیار محسوس است.
تزیینات داخل مقبرهء اکبر سرشار از ذوق و هنر ایرانی است.
برای طراحی و ساخت این بنا دعوت کرد.
بنای اصلی مجموعهء تاجمحل بر روی این سکو قرار
این ساختمان چند طراحی شده که وقتی به طرف داخل
به خود جلب میکند آرامگاه(بنای اصلی)ممتاز محل در انتهای
بنای آرامگاه پادشاه برخلاف تاجمحل از مرمر سیاه بنا شود.
سر در اصلی قرار گرفته است(شکل 01).
جدول 1:اصول بکار رفته در برخی از آثار معماری ایران و تجلی آن در طراحی مجموعه تاجمحل
شکل 11 زیبایی بنای تاجمحل در زمانهای گوناگون در خصوص اقتباس از طراحی معماری و باغسازی در مباحث
برخوردار است(مقبرهء شاه نعمت الله ولی(این الگوها
مجموعه تاج محل تجلی معماری ایرانی و بهتر بگوییم بیانگر
سیر تکاملی معماری ایرانی اسلامی در شبه قارهء هند است-به
مورد مطالعه(تاجمحل)مقایسه شده است(شکلهای 21 تا 71 و
طرح چهارباغ است که پیش از این به آن اشاره شد.
ورودی باغ و عنصر اصلی و مرتفع آرامگاه است که تنوع تجربهء
گرانقیمت از طرفی دیگر نیز بر زیبایی مجموعه افزوده است."