خلاصة:
هرچند در اثر ورود و تسلط یک فرهنگ در یک جامعه ممکن است هنرها و فنون آن جامعه،محو گردد؛اما حضور فرهنگ اسلامی در یاران،نه تنها موجب امحاء هنرهایی چون فرش نشده،بلکه ضمن تداوم،موجب شکوفایی فرش ایران در برخی زمینهها نیز گردید.
با توجه به جایگاه مشخص هنر فرشبافی در فرهنگ اسلامی اولیای دین، نیز از آن بهرهمند میشدند.فرش در این فرهنگ،وسیلهای بود که امکان زندگی روزمره بر اساس معیارهای اسلامی و نیز انجام فرایض دینی و تکریم شعایر مذهبی را به نحو مناسبی فراهم مینمود.از سویی دیگر این هنر توانست شرایط انتقال بینش فلسفی و عرفان اسلامی در سطح جامعه و نسلهای مختلف را فراهم نماید.از اینرو ایران-که یکی از مهمترین زادگاههای هنر فرش است-با توسعه در این زمینهها،ارتقا پیدا کرد. نمونههای این تعالی و شکوفایی در ایران،فرشهای:محرابی،باغی،کتیبهای، تصویری نمادین،و فرشهای ترنج محراب و لچک ترنج با افشانی است که در ترکیب آنها از شمسه و اسلیمیهای گوناگون استفاده شده است،هر یک از این فرشها در طرح و نقشهء خود با نماد گرایی خاص،مفاهیم فرهنگی اسلام را متبلور ساختهاند.همچنین علایق و باورداشتها و موضوع وقف،سبب استمرار و حفظ این میراث فرهنگی غنی در قرون متمادی شد است.
ملخص الجهاز:
"با توجه به جایگاه مشخص هنر فرشبافی در فرهنگ اسلامی اولیای دین،
زادگاههای هنر فرش است-با توسعه در این زمینهها،ارتقا پیدا کرد.
2-جایگاه هنر فرش در فرهنگ اسلامی
در فرهنگ اسلامی،گستره حرکت انسان،از فرش تا عرش است.
پس فرش در فرهنگ اسلامی وسیلهای برای پرواز است و هر
بهرهگیری اولیای دین اسلام از فرش ما را با این جایگاه،بیشتر
نقش صورت مرغان بوده و حضرت دستور تغییر این نقشها را به
پرهیز از فرش حرام یا شبههناک مطرح شده است که خود
و فکر اسلامی است که در هر مورد بروز خود را در این هنر به
با موارد فوق،مبانی هنر فرشبافی اسلامی نیز شکل گرفته،
نیمه سحرآمیز و نیز هنر تزیینی ناب بوده است و در کشورهای
نقش اساسیتر و با الهام از این مبانی،به هنر فرشبافی خود
فرش ایران اسلامی،مرحلهء بزرگی در روند تکاملی این هنر است.
سایر رنگبندیهای این فرش نیز به گونهای است که در
نوع دیگری از فرشها که در دورهء اسلامی ایران رواج یافته و
بزرگان دین است که این تصاویر مورد تأیید منابع معتبر
ارتقا و شکوفایی فرش ایران را در این دوران موجب شدهاند،
در نظر مسلمانان ایران و تکریم آن خود از عوامل مهمی است که
در تداوم و رشد هنر فرشبافی نقش داشته است.
شکل 3 قالی باغی(فرش باغی)-دورهء صفویه (به تصویر صفحه مراجعه شود)
شکل 4 قالیچهء زیارت عاشورا-اصفهان(فرش کتیبهای)[21،ص:99] (به تصویر صفحه مراجعه شود)
اینکه از این نمونهها موارد متعدد دیگری نیز در فرش ایران وجود
بیشتر هنر فرش ایران شده است.
شکوفایی هنر فرشبافی را در ایران باعث گردیده است."