خلاصة:
نقوش ایرانی که در طی مسیر و ادامه حرکت خود در گذشت از زمانی بس طولانی،دچار تغییر و تحول شده‌اند و ویژگی‌های اصیل خود را حفظ کرده‌اند.هنر اسلامی ذاتا هنری انتزاعی و طبیعت‌گریز است و این امر از تفکر و فلسفه اسلامی نشأت می‌گیرد و اینکه همه چیز،حتی خردترین عناصر،در این هنر تجلی‌گاه ذات اقدس الهی است و با فاصله گرفتن از جهان واقع،از عینیت به حقیقت می‌رسد و انسان را به شهود و درک باطنی دعوت می‌کند.در دوره قاجار نیز همانند دوره‌های تاریخی قبل،نقوش در تمامی زمینه‌های هنری به صورت گسترده استفاده می‌شود و به تدریج تحت تأثیر هنر اروپایی به سمت طبیعت‌پردازی و فاصله گرفتن از فرم‌های تجریدی و انتزاعی پیش می‌رود.علاوه بر تغییر شکل نقش‌ها ما شاهد تغییر در موضوعات به کار رفته نیز هستیم.
دوره قاجار همزمان با سبک‌های پر طمطراق و اشرافی باروک و روکوکو در اروپاست،بنابراین تأثیرات این تفکر اشرافی و سبک برگرفته از آن به وضوح در هنر ایرانی نیز قابل مشاهده است.در دوره قاجار نیز در استفاده از نقوش تزئینی و پر کار بودن این نقوش افراط می‌شود و در واقع حکومت قاجار هرچه بیشتر به سوی افول و زوال پیش می‌رود،شاهان قاجار برای پوشاندن هرچه بیشتر ضعف و بی‌کفایتی خود به سمت رخ‌نمایی و شکوه و جلال تو خالی ظواهر گرایش می‌یابند.
ملخص الجهاز:
"پیشینه تحقیق:پژوهش‌ها و تألیفات جامع و کامل در زمینه هنر ایرانی به وسیله پژوهش گران معاصر صورت گرفته که شامل نقوش ایرانی و بالاخص دوره قاجار نیز می‌شود و نتایج آن نیز به صورت کتاب و مقاله منتشر شده،از آن جمله است: 1-حسن،زکی محمد(1320)صنایع ایران بعد از اسلام،خلیلی،محمدعلی،چاپخانه اقبال،تهران 2-حقیقت،عبدالرفیع(1369)تاریخ هنرهای ملی و هنرمندان ایرانی،شرکت مؤلفان و مترجمان ایران،تهران 3-دولتشاهی،علی(1376)نقش و نگارهای ایرانی،سروش،تهران 4-انتیگهاوزن،ریچارد،یارشاطر،احسان(1379)اوج‌های درخشان در هنر ایران،پاکباز،رویین،عبداللهی،هرمز،انتشارات آگه،تهران 5-خزایی،محمد(1381)هزار نقش،انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامی،تهران 6-خطیبی،اکرم(1381)نقش و رنگ ده هزار ساله،نشر پردیس،تهران و بسیاری تألیفات دیگر که در بخش منابع و ماخذ به همگی اشاره شده است.
در هنر سنتی تزئین و کارکرد در طول هم‌اند،زیرا در واقع مراتب مختلف کارکردند؛کارکردهایی که هر یک با یکی از مراتب وجود انسان تناسب داردو»(محمد بهشتی،1382،144) 2-نقوش ایرانی در دوران قاجار در دوره قاجار نیز همانند دوره‌های تاریخی قبل،نقوش کاربرد اختصاصی ندارند و در تمامی زمینه‌های هنری به صورت گسترده استفاده می‌شوند،در کاشی‌های الوان بناها همان نقش‌هایی را شاهد هستیم که در تزئینات گچبری،قواره‌بری،نقاشی دیواری،منسوجات و غیره.
با توجه به اینکه بسیاری از نقش‌های ایرانی به همراه پارچه‌های ابریشمین زربفت ساسانی که به امپراطوری بیزانس صادر می‌شد به اروپا رفت و در صنعت پارچه بافی و دیگر زمینه‌های هنری دوره‌های مختلف تاریخی در اروپا مورد استفاده قرار گرفت و با توجه به اینکه در این زمان نقوش متداول پارچه و منسوجات،نقش‌های گیاهی ریز و پرنقش و نگار بود،شاید دلیل رواج گسترده این نقش در دوره قاجار تحت تاثیر پارچه‌ها و منسوجات وارداتی از اروپا بوده است."
(
, 
, 
)
