خلاصة:
طبیعت در نگاه شرق مفهومی متافیزیکی دارد و تجلی آن نزد فرهنگ‌های مختلف شرقی بر اساس آداب و روسم،آیین‌ها،اعتقادات و اسطوره‌ها به شکل‌های مختلفی تبلور یافته و با مفاهیم و رویکردهای فلسفی و عرفانی آمیختگی داشته است،طبیعت از منظر نگارگری به شکلی آرامش بخش و آذین شده است و گوییا حقیقتی زیبا و بهشتی در ذهن نگارگر است،در این رهگذر با نگایه به نگاره«همای و همایون»اثر جنید،مربوط به دیوان خواجوی کرمانی،مکتب جلایری بغداد(798 هـ ق)،با دست‌مایه قرار دادن فضای نگاره به بررسی و تحلیل مفهوم طبیعت خاصه در هنر شرق و همچنین ریشه،جایگاه و اهمیت باغ در فرهنگ و هنر ایرانیان پرداخته شده است.و در بخش آخر نقش طبیعت به ویژه باغ ایرانی در نگاره«همای و همایون»مورد پژوهش قرار گرفته است.و در نتیجه به این امر دست می‌یابیم که نگارگر ایرانی بعد تقدس و ماورائی را در برخورد با طبیعت داشته و تمام عناصر نگاره در یک وحدت مثالی تجلی یافته‌اند.
ملخص الجهاز:
"طبیعت در نگارگری(با تاکید بر نگاره همای و همایون) محبوبه سعیدی دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه علم و فرهنگ پانته‌آ کشاورز دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه علم و فرهنگچکیده: طبیعت در نگاه شرق مفهومی متافیزیکی دارد و تجلی آن نزد فرهنگ‌های مختلف شرقی بر اساس آداب و روسم،آیین‌ها،اعتقادات و اسطوره‌ها به شکل‌های مختلفی تبلور یافته و با مفاهیم و رویکردهای فلسفی و عرفانی آمیختگی داشته است،طبیعت از منظر نگارگری به شکلی آرامش بخش و آذین شده است و گوییا حقیقتی زیبا و بهشتی در ذهن نگارگر است،در این رهگذر با نگایه به نگاره«همای و همایون»اثر جنید،مربوط به دیوان خواجوی کرمانی،مکتب جلایری بغداد(798 هـ ق)،با دست‌مایه قرار دادن فضای نگاره به بررسی و تحلیل مفهوم طبیعت خاصه در هنر شرق و همچنین ریشه،جایگاه و اهمیت باغ در فرهنگ و هنر ایرانیان پرداخته شده است.
واژگان کلیدی:طبیعت،هنر شرق،باغ ایرانی،نگارگری،همای و همایونمقدمه: از ابتدایی‌ترین بیان بشر چنین برمی‌آید که طبیعت بهترین آموزگار انسان بوده است و تسلط طبیعت در هر مقطع زمانی به شکل‌های مختلف و بر اساس شرایط و تنوع آب و هوا و اقلیم و به خصوص سنت،دین و آیین‌ها و حتی باورهای بومی که رسوخ آنها در آثار هنری کاملا مشهود بوده است،در بررسی‌های فراوانی که همیشه از نقش طبیعت در هنر شده است،شرق همیشه در رأس قرار گرفته است،نوع نگاه و برخورد با طبیعت در شرق دارای ویژگی و مصداقی خاص بوده است،به خصوص در خاور دور نیز پررنگ‌تر است،به هر حال در شرق هم به دلیل نوع اقلیم و حتی نوع بینشی که نسبت به طبیعت وجود دارد دارای تفاوت‌هایی است،زیرا بین دو سرزمین طبیعتی یکسان وجود ندارد و اگر تأثیرپذیری هم وجود داشته باشد حالت استحاله است."
(
, 
, 
)
