شهر باستانی زیمبابوه بزرگ؛ مرکز تجارت با دولت - شهرهای امپراتوری شیرازی ها در شرق آفریقا مقالة

"مرکز حکومت ایرانیان در شمال موزامبیک شهر سوفالا بود که امروزه نیز به همین نام معروف است و ظاهرا در دوران شکوه شهر زیمبابوه بزرگ روابط تجاری‌ بسیار تنگاتنگی بین پادشاه این سلسله و حکمران ایرانی‌ مستقر در سوفالا به نام سلیمان بن علی وجود داشته‌ است؛به گونه‌ای که بخش عمده‌ای از کالاهای تجاری‌ پادشاهی زیمبابوه بزرگ از طریق بندر سوفالا تامین‌ می‌شده است و علاوه بر اشیا و ظروف شیشه‌ای و سرامیک،حتی طلای موجود در این منطقه نیز از طریق‌ بندر سوفالا به مرکز پادشاهی شیرازی‌ها،کیلوا،انتقال‌ می‌یافته است. علاوه بر آن هرچند تاکنون دلیل انحطاط تمدن‌ عظیم زیمبابوه بزرگ مشخص نشده است ولی بسیاری‌ از دانشمندان فروپاشی و اضمحلال پادشاهی‌ شیرازی‌ها را دلیل اصلی این امر می‌دانند و معتقدند با ورود پرتغالی‌ها به شرق آفریقا و از بین بردن امپراتوری‌ زنج،تمدن زیمبابوه بزرگ نیز دستخوش بی‌ثباتی‌ شده و در نتیجه قدرت گرفتن پادشاهی‌های همسایه‌ آن نظیر توروا،این تمدن درخشان به تدریج از دوران‌ شکوفایی خود دور شده و سپس در نتیجه هجوم دیگر اقوام و قبایل خالی از سکنه گردید."