خلاصة:
کتابخانهها در راستای پاسخگویی بهپرسشهای کاربران از شیوههای مختلفی استفاده کردهاند و سیر پیشرفت آنها بهسوی یافتن راههای بهتر پاسخگویی همچنان ادامه دارد.در اینمیان بخش مرجع کتابخانهها نیز درمعرض تغییروتحول بودهاند. تغییروتحول در بخش مرجع کتابخانهها بهمقدار زیادی در نتیجه رشد و پیشرفت فناوریهای ارتباطی و گسترش شبکهها بوده است.تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بخش مرجع باعث ایجاد نوع دیگری از خدمات مرجع گردیده که از لحاظ ماهوی بهدنبال تکمیل خدمات مرجع بهشکل سنتی،ولی از لحاظ شکلی با آن متفاوت میباشد.این نوع خدمات مرجع،خدمات مرجع دیجیتالی نام گرفته است.در خدمات مرجع دیجیتالی،نیازهای کاربران از طریق محملهای ارتباطی بین کاربر و کتابدار متخصص (محملهایی از قبیل فرم مفصل پست الکترونیکی،فرم وبی،گفتگوی 2Lاینترنتی،ارتباط ویدیویی،و...)به کتابخانه ارسال میشود و کتابدار متخصص به سؤالات پاسخ میدهد.
ملخص الجهاز:
"خدمات مرجع دیجیتالی خدمات مرجع دیجیتالی که از دهه 0791 وارد حوزه کتابداریشده،خدمات مرجع را بهعنوان یک نظام وب مبنا از طریق اینترنت و معمولا بهوسیله پست الکترونیکی،فرمهای وبی، پیغامدهی همزمان(گفتگوی اینترنتی و ارتباط ویدیویی)و هوش مصنوعی ارائه میدهد،که معمولا در وبسایت کتابخانهها با عباراتی چون chat with a librarian,askeme librarian's ask a librarian online,answers unlimited استفاده میشود.
آنها دورنمای اهداف و نیازهای سازمان و کاربران خود را درک میکنند و میتوانند اطلاعاتی را که در حرکت راهبردی مؤسسه و سازمان و برآوردن نیاز واقعی کاربران مؤثر است،از میان منابع مختلف(چه بهصورت چاپی و چه به صورت ارتباط پیوسته)شناسایی کنند و از طریق فناوریهای نوین، خدمات جدیدی همچون میز مرجع دیجیتالی را بهکاربران خود ارائه نمایند.
امروزه با استفاده از خدمات وب مبنا(از جمله میز مرجع دیجیتالی و فناوریهای ارتباطی)،حوزه جغرافیایی خدماتدهی این نوع کتابخانهها گستردهتر شده و امکان استفاده از منابع و خدمات برای متخصصان زیادی بهوجود آمده است.
برای اینکه اطلاعرسانان بتوانند بهنحو مطلوب پاسخ سؤال کاربر را بدهند باید در سامانههای همزمان یا ناهمزمان،از کاربر سؤالاتی درباره موضوع پرسیده شود تا مشخص گردد سؤال وی در چه موردی است تا بتوان بهترین اطلاعات موردنیاز را در قالب موردنظر کاربر به او ارائه داد.
*پیشنهاد میگردد برای اینکه سامانه میز مرجع دیجیتالی در کتابخانهها بهطور مفید در خدمت جامعه کتابداری و اهداف آن باشد،قبل از طراحی میز مرجع دیجیتالی،نیاز اطلاعاتی کاربر و اطلاعات موردنیاز کتابداران مشخص شود تا میز مرجع براساس این ویژگیها طراحی گردد."