معماری نور - مجلة مهر (فرهنگی، هنری، اجتماعی) مقدمة ومراجعة

"چون میدان در امتداد محور مقدس نبوده،معمار مجبور بوده کل بنای مسجد را چرخانده و محور آن را به سمت قبله قرار دهد؛در این‌جا این سوال مطرح‌ می‌شود که آیا شاه عباس این قدرت را نداشته که خود میدان را هم به ترتیبی‌ که می‌خواسته بنا کند و جهت آن را این‌طور غریب نسازد که جواب آن‌ برمی‌گردد به الگوی شهری اصفهان در پیش از صفویه،بگذریم،همین امر باعث شد امتداد مسجد با میدان یکی نباشد و برای رسیدن به صحن مسجد، آن را بوسیله یک دالان تاریک دور زد. سه منبع نور در این گنبدخانه دیده می‌شود:یکی،نوری که از دهانه‌ی‌ بزرگ شمال شرقی بر دیواره‌های جنوب غربی شبستان که که محراب در آن‌ قرار گرفته می‌تابد و سطح کاشی‌کاری آن را به‌طور زیبایی روشن می‌کند، دوم نوری است که از شبکه چوبی تعبیه شده در دیوار شرقی گنبدخانه‌ وارد شده،که تقریبا وسط صحن گنبدخانه را روشن می‌نماید و سوم همان‌ شبکه‌های زیر گنبد که محل اتصال دیوارها به گنبد هستند و فضای زیر گنبد را به همراه دیواره‌های گنبدخانه روشن می‌کنند و نیز تصویر زیبای دم‌ طاووسی را به زیبایی زیر گنبد پدید می‌آورند."