خلاصة:
اصلاحات اقتصادی در چین که از دهه هفتاد میلادی آغاز گردید، دستاوردهای سریع اقتصادی پدید آورد و راه را بر مدرنیزاسیون صنعتی در این کشور گشود.استفاده از مزیت تجارت آزاد از طریق راهاندازی و توسعه مناطق آزاد به نام"مناطق ویژه اقتصادی"1و اتخاذ سیاستهای نوین،این کشور را قادر ساخت به رشد اقتصادی متوسط بالغ بر 9 درصد در بیست و پنج سال گذشته دست یابد و در عرصه اقتصاد جهان حضوری مؤثر و فعال داشته باشد.در این راستا،مقاله حاضر با هدف ارائه آموزههایی از تجربه چین در قلمرو مدیریت و سیاستگزاری مناطق ویژه اقتصادی،در یک ارزیابی، عوامل مهم و مؤثر بر عملکرد این مناطق در زمینه توسعه صادرات،جذب سرمایهگذاری خارجی،توسعه تأسیسات زیربنایی و ایجاد فرصتهای شغلی را مورد توجه قرار میدهد.
ملخص الجهاز:
"دولت چین در اولین گام به سوی توسعه،با راهاندازی مناطق ویژه اقتصادی (SEZs) راه«میانبر»را اتخاذ نمود و شکی نیست که اتخاذ سیاستهای مناسب برای این مناطق کمک مهمی به موفقیت سیاست درهای باز چین نموده و روند رشد سریع تجارت،انتقال تکنولوژی، عملیات مدیریتی و جریان ورود سرمایهگذاری خارجی را تسهیل نموده است.
مدیریت مناطق ویژه اقتصادی بر عهده مسئولین محلی(ایالتی)نهاده شده است که دارای قدرت اجرایی و قانونی بسیار جهت تصویب سرمایهگذاریهای مستقیم خارجی و تنظیم تجارت بوده و در تصمیمگیری نسبت به سیاستهای خرد اقتصادی،ساختار دستمزدها و قیمتها مستقل و انعطافپذیر میباشند؛مثلا مسئولین محلی این اختیار را دارند که شرکتهای فعال با سرمایهگذاری خارجی را نسبت به 10 درصد مالیات اضافهء1مورد محاسبه در مالیات بر درآمد،معاف نموده یا نسبت به آنها تخفیف دهند.
در حال حاضر،تأمین بودجه فعالیتهای زیربنایی اساسا یا از طریق سرمایه گذاری خارجی و یا به صورت خود تأمینی مالی میباشد؛زیرا طی سالهای گذشته، نقش دولت بهطور قابل توجهی کاهش یافته است،به گونهای که در سال 1988 سهم سرمایهگذاری دولت در توسعه زیربنایی مناطق ویژه اقتصادی فقط بین 5/4 تا 8/14 درصد بوده است(یونگ،1995،ص 137).
بنابراین، SEZs به عنوان پلی برای توسعه مبادلات اقتصادی مناطق داخلی با جهان خارج،از طریق کسب اطلاعات بازار بین المللی،جذب سرمایهگذاری خارجی،پرورش پرسنل کارآمد در زمینههای اقتصاد بین الملل و امور مالی و مهارتهای مدیریتی مدرن، انتقال تجارب پیشرفته و سرعت بخشیدن به روند اصلاحات و توسعه اقتصادی عمل میکند(حمید پیام1،1996،ص 29).
به دنبال توسعه روابط تجاری بین تایوان و چین،احتمالا سرمایهگذاری تایوان نیز افزایش خواهد یافت،زیرا زیامن و شانتو نزدیکترین مناطق به تایوان میباشند و وجود امکانات زیربنایی ایجاد شده،این دو منطقه را برای بازرگانان تایوانی بسیار جذاب نموده است."