خلاصة:
در سال 65 مناطق روستایی 8/45 درصد از کل جمعیت کشور را به خود اختصاص داده و
درصد شاغلان بخش کشاورزی نیز 24/30 درصد اعلام شده است.اما این
نسبت(جمعیت)و(اشتغال)نتوانسته است جایگاه مناسب خود را در اقتصاد کشور کسب
نماید و مستلزم مطالعه وسیعی است.لیکن یکی از مهمترین عوامل بازدهی نامطلوب اقتصاد
کشاورزی و عدم جذابیت مناطق روستایی مسأله خرد و پراکنده بودن اراضی زراعی است و
این نیز از عوامل مختلفی چون اصلاحات ارضی، خرید و فروش اراضی کشاورزی، آیشگذاری،
نوع کشت و محصول، میزان جمعیت، ارث و مسایل اجتماعی و فرهنگی متأثر میباشد.در این
مجموعه با بهرهگیری از مطالعات صورتگرفته در این زمینه و نتایج مطالعه میدانی
نگارنده در 7 دهستان به معرفی عوامل یادشده پرداخته میشود.همچنین با مقایسه عوامل
از نقطه نظر زمانی(پویایی)-مکانی(وسعت
عمل)به دستهبندی آنها اقدام شده است.در پایان اذهان محققین و
علاقهمندان را به این مسأله مهم جلب مینماید که رفع و تعدیل عوامل تقطیع اراضی و
پرداختن به امر یکپارچهسازی مستلزم مطالعه و الویتبندی موارد ذیل است:الف)توجه به عوامل پویا-وسیع(شامل ارث، جمعیت، عوامل اجتماعی، آیشگذاری اقلیمی،
نوع محصولات و کشت).ب)عوامل پویا-کم وسعت(شامل خرید و فروش زمین).ج) عوامل
ایستا-وسیع(از جمله اصلاحات ارضی، آیشگذاری برای تقویت خاک و انواع محصولات)بنابراین تأکید عمده باید بر مسایلی باشد که دایما بر مسأله خرد و پراکنده بودن
اراضی زراعی دامن زده و میزدند همچون ارث که از یکسو نیازمند توجه قانونی و
همهجانبه و از جانب دیگر تلاش اجتماعی-فرهنگی مستمری را در ایجاد بستر مناسب برای
پذیرش از سوی کشاورزان طلب مینماید.
ملخص الجهاز:
"لیکن یکی از مهمترین عوامل بازدهی نامطلوب اقتصاد کشاورزی و عدم جذابیت مناطق روستایی مسأله خرد و پراکنده بودن اراضی زراعی است و این نیز از عوامل مختلفی چون اصلاحات ارضی، خرید و فروش اراضی کشاورزی، آیشگذاری، نوع کشت و محصول، میزان جمعیت، ارث و مسایل اجتماعی و فرهنگی متأثر میباشد.
عمدهترین عوامل موثر در خرد و پراکنده شدن اراضی زراعی 1-اجرای اصلاحات ارضی: اجرای اصلاحات ارضی بعنوان پاسخی به تقاضای روزافزون به مواد غذایی و مواد خام صنایع مورد توجه دولتهای مختلف قرار گرفت و دارای هدفهای اقتصادی- اجتماعی-فرهنگی و سیاسی بود و از آن بعنوان راهحلی برای حل مسایل مالکیت، تعدیل قدرت، ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی و توسعه سرمایهگذاری و افزایش بازده یاد شده است.
در خصوص حداقل زمین واگذارشده بایستی پذیرفت که در بسیاری از موارد مجریان امر به وسعت مناسب اراضی بیتوجه بودهاند و در مورد حداکثر زمین واگذارشده با توجه (به تصویر صفحه مراجعه شود) به موارد قانونی اصلاحات ارضی و نفوذ مالکین و مسایل بوروکراسی نیز جای بحث دارد در این مورد در بین نویسندگان و محققین مباحث متعددی صورت گرفته است.
جدول شماره 5-میانگین فواصل قطعات اراضی زراعی کشاورزان در 11 دهستان: (به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-خرید و فروش اراضی زراعی در روستا: هرچند مسأله خرید و فروش اراضی زراعی در روستا از نظر اجتماعی و وسعت قابل تبلور بصورت محدود دیده میشود، اما در بعضی از مناطق روستاییان تحت تاثیر عوامل ذیل به این مبادرت میکنند:2-1-پرداختن به کار و فعالیت نوبنیاد و جدید در روستا یا منطقه روستایی."