خلاصة:
امکان طرح شکایت در خصوص نقض مقررات میثاق بین المللی حقوق اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی در متن میثاق پیشبینی نشده است.تاکید میثاق بر تدریجی بودن تحقق حقوق اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و وابسته بودن آنها به منابع موجود دولتها،ابتدائا این تصور را ایجاد کرده بود که این دسته از حقوق اصولا قابل دادخواهی نمیباشند.اکنون پس از گذشت بیش از چهل سال و با تدوین پیشنویس پروتکل اختیاری میثاق این اندیشه کنار گذاشته شده است.سند مذکور با ایجاد یک نظام رسیدگی به شکایات تحول مهمی در حمایت از حقوق اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده است.هدف ار مقاله حاضر بررسی مفاد پیشنویس پروتکل اختیاری و مکانیسمهای مقرر شده در آن میباشد.
ملخص الجهاز:
"شروط مشترک که در صورت وقوع آنها شکایت غیر قابل پذیرش اعلام میگردد بدین شرح میباشند: عدم توسل به تمام مراجع دادرسی داخلی(مگر آنکه جریان دادرسی بهنحو غیر قابل توجیهی طولانی شده باشند)؛وقایعی که موضوع شکایت میباشند قبل از لازم الاجرا،شدن پروتکل برای دولت مربوطه رخ داده باشند؛همان شکایت قبلا توسط کمیته یا یک مرجع بین المللی دیگر مورد رسیدگی قرار گرفته باشد یا در یک مرجع بین المللی دیگر در دست رسیدگی باشد؛ شکایت مطروحه نوعی سوء استفاده از حق طرح شکایت محسوب گردد؛شکایت طرح شده با مقررات میثاق ناسازگار باشد؛هویت شاکی مشخص نبوده و یا اینکه شکایت بصورت کتبی ارائه نگردیده باشد.
بدین ترتیب در ارزیابی اینکه آیا یک دولت به تعهدات خود طبق میثاق عمل کرده است کمیته میبایست«معقول بودن»سیاستها و تخصیص منابع آن دولت را احراز نماید(پاراگراف 4 مادهی 8)به عبارت دیگر،اگر سیاستهای اتخاذ شده و نحوهی تخصیص منابع توسط یک دولت در جهت تحقق حقوق مذکور در میثاق معقول بوده باشد،دولت مزبور مرتکب نقض میثاق نشده است،اما در غیر این صورت ناقض میثاق خواهد بود.
مطابق پاراگراف 1 مادهی 5 پیشنویس پروتکل،در هر زمان پس از وصول شکایت و پیش از خاتمهی رسیدگی به ماهیت دعوی کمیته میتواند از یک دولت عضو بخواهد که به فوریت درخواست مبنی بر انجام اقدامات موقتی به منظور پیشگیری از وارد آمدن یک زیان غیر قابل جبران به قربانی یا قربانیان نقضهای ادعایی را مورد بررسی قرار دهد."