خلاصة:
خداوند متعال کمال محض و کمال آفرین می باشد و هرچه از او ظهور کند کامل است و عالم و آدم از او ظهور کرده و هر دو از مظاهر کمال حقند،هم کمال نفسی دارند و از هم کمال نسبی برخوردارند:ما تری فی خلق الرحمن من تفاوت فارجع البصر هل تری من فطور (ملک، 67 / 3) انسان نیز باید سعیکند با رسیدن به کمال مطلوب،کسب فضائل اخلاقی و هماهنگ شدن با مجموعه جهان آفرینش خود را با نظام پیوستهٔ جهان وفق دهد.و همچون جهان هستی سر تعظیم و خشوع در مقابل امر خداوند و دعوت اوـبدون چون و چراـ فرود آورد.
اخلاق این توانایی را دارد که انسان متخلق را در این مسیر با این مجموعه هماهنگ کند،انسان نیز به طور طبیعی پذیرای چنین هماهنگی است و در مسیر کمالمطلق در حرکت است و این اقتضای لطف الهی است که علاوه بر اینکه اراده اش بر خلق و تکامل انسان تعلق گرفته،پیامبرانی را نیز جهت هدایت و راهنمایی انسانها مبعوث نماید. علاوه بر اینکه عقل و جاذبه های فطری دیگری را برای هدایت بشر در وجود او نهاده است.
در فلسفه اثبات شده است که میزان بهره مندی از وجود در همه موجودات یکسان نیست و وجود دارای مراتب مختلف است و انسان مختار خلق شده،تا در سایهٔ عبادت و اطاعت از او، هر چه بیشتر خود را به واجب الوجود نزدیکتر سازد و پلههای صلاح و رستگاری را یکی پس از دیگری بالا رود تا به آخرین مرحلهٔ سعادت حقیقی نایل آید و آثار و فواید فراوانی نصیب او گردد.«محبت و اخبات» از جملهٔ این آثار و فواید است که ان شاء الله در این بحث به آن خواهیم پرداخت
ملخص الجهاز:
"آری از میان تمام جنبندگان و بندگان این دانشمندانند که به مقام عالی خشیت یعنی ترس از مسؤولیت توأم با درک عظمت مقام پروردگار نائل می گردند، خشیت غالبا در مواردی بکار می رود که از علم و آگاهی به چیزی سرچشمه می گیرد و لذا در قرآن مجید این مقام مخصوص عالمان است، از این گذشته اصولا درک عظمت آن هم عظمتی که نا محدود و بی پایان است برای موجود محدودی هم چون انسان خوف آفرین است ضمنا این نتیجه نیز به خوبی گرفته می شود عالمان واقعی اهل عمل هستند نه سخن، چرا که علم بی عمل دلیل بر عدم خشیت است و صاحبان آن در آیهٔ فوق در زمرهٔ علما نیستند، همین حقیقت در حدیثی از امام زین العابدین(ع) آمده است، ایشان فرمودهاند: وما العلم بالله و العمل الا ألفان مؤتلفان فمن عرف الله خافه و حثه الخوف علی العمل بطاعه الله وان ارباب العلم و أتباعهم هم الذین عرفوا الله فعملوا له ورغبوا إلیه وقد قال الله:إنما یخشی الله من عباده العلماء؛ علم و عمل دو دوست صمیمیاند، کسی که خدا را بشناسد از او میترسد و همین ترس او را وادار به عمل و اطاعت فرمان خدا میکند، صاحبان علم و پیروان آنها کسانی هستند که خدا را بخوبی شناختهاند و برای او عمل میکنند و به او عشق میورزند چنان که خداوند فرموده است."