خلاصة:
قانون مناسب برای سازمانهای غیردولتی به افراد اجازه میدهد تا اندیشههای متنوع خود را پیگیری کنند و به تکثرگرایی واقعی جامعه مدنی یاری رسانند.چنین قانونی در تأمین آزادی تشکیل و حفظ انجمنها،تقویت روحیه بردباری و پذیرش تکثر آرا و عقاید، تحکیم ثبات و استواری جامعه،حکومت قانون و کمک به پیشبرد مشارکت مردمی در گسترش برنامههای اقتصادی و اجتماعی نقش دارد. باوجوداینکه سازمانهای غیردولتی در ایران پیشینهای دیرین دارد اما هنوز قانون خاص و جامعی که چگونگی تشکیل سازمانهای غیردولتی و نظارت بر فعالیتهای آنها را روشن سازد وجود ندارد. عمدهترین کاستیهای قانونی موجود میان دولت و سازمانهای غیردولتی عبارت است از: نارسا بودن قانون،قدیمی بودن نظامهای قانونی،وجود قوانینی که سلطه و نظارت دولت را شدت میبخشد،وجود قوانین متعدد،سوءاستفاده بر الزامات مربوط به صدور مجوز و پروانه فعالیت،استفاده از شبه سازمانهای غیردولتی و سازمانهای دولتی،عدم حمایت مالی از بخش غیردولتی،بیتوجهی به مقررات داخلی سازمانهای غیردولتی. با عنایت به این مشکلات،تدوین و تصویب قانون جامع ناظر بر تشکیل و فعالیت سازمانهای غیردولتی ضمن زمینهسازی تسهیل شرایط و ضوابط تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی،دامنه حمایت و نظارت قانونمند بر آنها را گسترش میدهد و مشارکت گسترده مردم در امور مختلف را هم ممکن میسازد.
ملخص الجهاز:
با عنایت به این مشکلات،تدوین و تصویب قانون جامع ناظر بر تشکیل و فعالیت سازمانهای غیردولتی ضمن زمینهسازی تسهیل شرایط و ضوابط تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی،دامنه حمایت و نظارت قانونمند بر آنها را گسترش میدهد و مشارکت گسترده مردم در امور مختلف را هم ممکن میسازد.
از آنجا که انجمنهای اسلامی،تشکلهای اقلیتهای دینی و تشکلهای صنفی- تخصصی برمبنای قانون احزاب مجوز فعالیت دریافت میکنند ممکن است این شائبه برای دولت و حتی خود سازمانها پیش آید که آنها لزوما باید فعالیت سیاسی داشته باشند.
از آنجا که دولت تمایل دارد فعالیت بعضی از سازمانهای غیردولتی را ممنوع و برخی دیگر را زیر نظر خود فعال کند ترویج اینگونه سازمانها باعث میشود که مجال کافی برای ظهور سازمانهای غیردولتی واقعی بهوجود نیاید.
8. بیتوجهی به مقررات داخلی سازمانهای غیردولتی:قانون نباید اختیار سازمانهای غیردولتی را در زمینهء وضع مقررات و آییننامههای داخلی محدود کند اما باید در قوانین ناظر بر این سازمانها مفادی پیشبینی شود که نحوهء ادارهء داخلی آنها را روشن سازد.
مقررات مربوط به قواعد داخلی سازمانهای غیردولتی تأثیر زیادی در کاهش سوءاستفادهها دارد و به آنها کمک میکند کار خود را به صورت تخصصی انجام دهند و اعتبار اجتماعی کسب کنند.
تدوین و تصویب قانون جامع ناظر بر فعالیت سازمانهای غیردولتی ضمن زمینهسازی و تسهیل شرایط و ضوابط تأسیس و فعالیت در سازمانهای غیردولتی،بر دامنهء حمایت و نظارت قانونمند از آنها میافزاید و مانع فعالیتهای مغایر با هنجارهای حاکم بر سازمانهای غیردولتی و سوءاستفاده از آنها خواهد شد؛همچنین مشارکت گستردهء مردم در امور مختلف را ممکن و تقویت هرچه بیشتر جامعهء مدنی و ارکان آنها را در پی خواهد داشت.