نرم خوئی و درشتی الأدب والفن

باید در نظر گرفت اگر کودکی بهر عذری که باشد از یاد گرفتن دو حرف عقب ماند نبایدبکلاس پذیرفته شود و لازم است برای اصلاح این قبیل کودکان شعبۀ مخصوصی تشکیلگردد تا شاگردان عقب‌ماندۀ کلاسهای اول در تحت تعلیم آموزگار دیگر اصلاح شدهو بکلاس اصلی خود برگردند و گرنه چنانکه وزارت فرهنگ انتظار دارد آموزگاراندر فن خود دقیق و در اثر تجربه صاحب اجتهاد و رای باشند مقدور و میسر نمیگردد زیرازیادی بیش از حد شاگردان و یا غیبتهای متوالی آنها برای آموزگار نه تنها مجال کنجکاویدر احوال روحیۀ شاگردان را باقی نمیگذارد بلکه او را از کار خسته و عصبانی میکند و درحقیت یکی از علل عدم پیشرفت آموزگاران در امر آموزش و پرورش همین است. شرط چهارم این است که حدود و اقسام کارهای دستی و حساب و بازی‌هایپرورشی روح کودکان معلوم و معین گردد تا آموزگار به حدود مسئولیت خود آشنا وو در پیشرفت شاگردان جدی باشد و گرنه نمیتوان فرق میزان هوش شاگردان را درستتعیین کرد. اگر کلاسهای اول بدین ترتیب اداره شود محسناتی چند خواهد داشت یکی اینکه میزان قدرت و جدیت آموزگاران معلوم میگردد و در عقب‌ماندگی کودکان برایآنها جای عذر باقی نمیماند. دوم اینکه آموزگاران کلاسهای دوم که اغلب تقصیر عدمپیشرفت شاگردان را از چشم آموزگاران کلاسهای اول می‌بینند مجال اتهام نخواهندداشت. سوم اینکه همین تربیت میزان قدرت آموزگاران کلاسهای دوم را نیز معلومخواهد نمود. نرم‌خوئی و درشتی {Sنباید که بسیار بازی کنی#که مر قیمت خویش را بشکنی#و گر تند باشی بیکبار و تیز#جهان از تو گیرند راه گریزS}سعدی