ملخص الجهاز:
"شان بیرون بیاید،و نیز حیف که پادشاهی مقتدر مستبدی هم نیستم که حکم کنم تمام این عملجات موت را (یعنی موت زبان فارسی را)توقیف کرده تمام را در یکروز و در جلوی خودم بدهان توپ گذارده لاشه آنها را بخورد سگها و شغالها بدهم!(باوجوداین که من از کشتن یک گنجشک عاجز هستم و از دیدن آنها تقریبا ضعف میکنم)چراه از این بعد مسافت و با این عجز و ضعف جز این ندارم که با کلفت اوقات‌تلخی کرده حرص خودم را بر سر او خالی کنم و غیظ خودم را بواسطه شکستن استیکان و نعلبکی تسکین بدهم!و این هم میبینم چندان مفید بحال اصلاح جرائد فارسی نیست!باید به‌بخشید خیلی عصبانی شدم و عریضه را بیجهت طول دادم هرچه از دستتان برمیآید جهاد فی سبیل الله در این راه بفرمائید که فی الواقع حسناتش از جهاد با کفار حربی هزار درجه بالاتر است و اینرا حقیقت میگویم نه مبالغه شاعرانه چه کفار حربی منتهی چندین هزار آدم میکشند ولی ملت را که از میان نمی‌برند ولی این میکروب‌های سرطان و وبای زبان فارسی اگر دوام بکنند و تمام بدن لاغر بی‌بنیه این زبان شریف را فاسد نمایند واضح است که طولی نمیکشد که اصل ملت ایران مثل هزاران ملل تاریخی دیگر بکلی از میان رفته جزو ملل دیگر و مستهلک در اقوام دیگر میشوند چه خود سرکار از همه بهتر میدانید که از میان رفتن ملل معنیش این نیست که تمام آنها را دانه ورچین قتل عام کنند بلکه معنی آن آنست که بواسطه از دست رفتن عوامل ملیت از زبان و مذهب و عادات و منقولات و افسانه‌ها خود آن ملت مستهلک در ملل دیگر میشود والا کم ملتی است که تمام افراد آن را فردافرد گرفته لب باغچه سر بریده باشند و آن وقت بگویند آن ملت از میان رفته است."
(
, 
, 
)
