خلاصة:
این مقاله آسیبشناسی و توصیف وضعیت آموزش و پژوهش در رشتهء زبان و ادبیات فارسی است که ضمن بیان وضع موجود،وضع مطلوب و الویتها و راهبردها را نیز مشخص میکند.مقاله با این فرض نگاشته شده است که وضعیت فعلی رشتهء زبان و ادبیات فارسی،با توجه به نقش کلیدی و هویتی آن،مناسب نیست و چشمانداز علمی،اولویتها،الزامات،راهبردها و سیاستهای توسعهای آن از سوی نهادهای مسئول طراحی نشده است.اطلاعات ارائه شده در این گزارش،براساس نظرخواهی خبرگزاری ایلنا از هشتاد شاعر،نویسنده و استاد و حاصل نظرسنجی از آنان دربارهء وضعیت زبان و ادبیات فارسی در دانشگاهها،به انضمام تمامی منابع معرفی شده در پیشینهء تحقیق و منابع پایانی است که مبنای تحلیلهای این مقاله قرار گرفته است.
مقاله در دو بخش و هربخش از دو زاویهء آموزش و پژوهش این موضوع را بررسی میکند:
بخش اول:بررسی و تحلیل وضعیت فعلی(نقاط قوت و ضعف)رشتهء زبان و ادبیات فارسی در دو حوزهء پژوهش و آموزش به همراه تبیین الزامات؛
بخش دوم:نتیجهگیری و پیشنهادهای راهبردی براساس نتایج بخش اول،شامل تبیین سیاستهای توسعهای رشتهء زبان و ادبیات فارسی و راهبردهای آن در حوزهء آموزش و پژوهش.
عمدهترین راهکارها و سیاستهای پیشنهادی تقویت رشتهء زبان و ادب فارسی عبارتاند از:
*رواج رشتهء زبان و ادبیات فارسی و گسترش حوزهء قلمرو آن در داخل و خارج کشور؛
*توسعهء کمی و کیفی رشتهء زبان و ادبیات فارسی؛
*کارآفرینی برای دانشآموختگان این رشته؛
*توانمند کردن استادان و دانشجویان؛
*تقویت برنامههای آموزشی و پژوهشی رشتهء زبان و ادبیات فارسی؛
ملخص الجهاز:
"همچنین برای شرط سوم(الزامات،راهبردها و سیاستهای توسعهای رشتهء زبان و ادبیات فارسی تبیین نشده است)مهمترین راهبردهای توسعهء حوزهء زبان و ادبیات فارسی عبارتاند از: *متناسب نمودن گرایشهای تخصصی رشتهء زبان و ادبیات فارسی در سطوح مختلف تحصیلات براساس نیازهای جامعه و سطح علمی فراگیران؛ *کاربردی نمودن آموزش رشتهء زبان و ادبیات فارسی در سطوح مختلف؛ *هدفگذاری گسترش رشتههای مختلف رشتهء زبان و ادبیات فارسی براساس اولویتها و نیازهای سایر رشتههای علمی مورد نیاز جامعه؛ *راهاندازی پایگاه اطلاعاتی(اسنادی و الکترونیکی)در رشتهء زبان و ادبیات فارسی؛ *هدایت تحقیقات و پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی در جهت توسعهء علمی و اجتماعی-اقتصادی کشور؛ *تأسیس مجلات تخصصی و علمی-پژوهشی در حوزهء رشتهء زبان و ادبیات فارسی؛ *بازنگری و اصلاح ساختار برنامهء درسی و جهتدهی فرهنگی؛ *اعمال تغییرات مناسب و متناسب در برنامههای درسی،با توجه به تحولات در سایر حوزههای علمی؛ *شناسایی مؤلفهها و زیرمؤلفههای هویت دینی و ملی و انعکاس آنها در گزینش و تألیف محتوا؛ *تقویت روحیهء اعتمادبهنفس و عزت و غرور ملی در متون آموزشی منابع -ترادگیل،پیتر(1376)؛زبانشناسی اجتماعی،ترجمهء محمد طباطبایی،تهران:آگاه."