خلاصة:
رابطه بین تجارت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته از نقطه نظر تئوریک و تجربی، همیشه مورد توجه بوده است. هدف مقاله حاضر نیز بررسی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تجارت بر رشد اقتصادی کشور ایران می باشد. مقاله از یک تابع تولید کل تعمیم یافته (APF) مدل رشد استفاده می کند. APF این گونه فرض می کند که علاوه بر نهاده های مرسوم نیروی کار و سرمایه که در تابع تولید نئوکلاسیکی استفاده می شوند، نهاده های غیر مرسومی همچون سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تجارت نیز می توانند در مدل قرار بگیرند. روش همجمعی رویکرد ARDL برای بررسی وجود رابطه بلند مدت بین متغیرها به کار گرفته شده است و ضرایب مربوط به مدل های بلند مدت و تصحیح خطا در رابطه با رشد اقتصادی برای دوره 84-1353 برآورد گردیده اند. نتایج نشان دهنده آن بوده است که متغیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی تنها در کوتاه مدت بر روی رشد اثر گذار است که این اثر، منفی می باشد. همچنین متغیر تجارت، هم در کوتاه مدت و هم، در بلند مدت اثر معنادار و مثبتی را بر روی رشد اقتصادی ایران داشته است. متغیرهای سرمایه و نیروی کار نیز عواملی بسیار مهم برای رشد اقتصادی کوتاه مدت و بلند مدت ایران به شمار می آیند.
Relationship between trade, foreign direct investment (FDI) and
economic growth in developing and developed countries has been always the
center of attention either in theoretical or empirical point of view. This paper
examines the impact of FDI and trade on economic growth in Iran using
annual data over the period 1974-2005. This study uses an augmented
aggregate production function (APF) model to investigate the impact of
those reievant variables on economic growth. The APF assumes that along
with conventional inputs of labor and capital used in the neoclassical
production function, unconventional inputs like FDI and trade can be
included in the model. To analyze the long run telationships among
variables, an Autoregressive Distributed Lag (ARDL) cointegration
procedure is employed. Moreover, error correction model is used to
investigate short run relationship,
The results indicate that FDI negatively effect economic growth only in
the short run while trade positively effect economic growth both in the short
run and in the long run, The capital stock and labor force have positive effect
on economic growth over the short run and long run.
ملخص الجهاز:
"حیدری(1381)در رساله خود رابطه علی کوتاه مدت و بلندمدت بین تجارت خارجی و رشد اقتصادی در ایران را با استفاده از یک الگوی خود توضیح برداری طی دوره 79-1338 مورد بررسی قرار داده و به منظور بررسی این ارتباط علی،دو الگوی جداگانه در نظر گرفته شده است.
مرحله دوم تنها زمانی انجام میشود که در مرحله اول به وجود رابطه بلندمدت میان متغیرها پی برده شود( (Shahbaz Akmal,2007 این مقاله برای اجرای مرحله اول،روش ARDL یا به عبارتی برای پی بردن به وجود رابطه بلند مدت در میان متغیرهای مورد استفاده،روش آزمون F متغیر اضافی را به وسیله مدلسازی معادله بلندمدت(5)بهعنوان یک مدل خود توضیح برداری عمومی( VAR )از مرتبه P به صورت زیر، مورد استفاده قرار میدهد: (9)(به تصویر صفحه مراجعه شود),(به تصویر صفحه مراجعه شود) که در آن C0 نشاندهنده بردار( K-1 )مربوط به عرض از مبدأو(به تصویر صفحه مراجعه شود)نشاندهنده بردار ( K-1 )مربوط به ضرایب روند است.
نتایج حاصل از برآورد مدل بلندمدت با استفاده از معادله(13)به صورت زیر است: تخمین ضرایب بلندمدت با استفاده از رویکرد ARDL (به تصویر صفحه مراجعه شود) ضرایب برآوردی از رابطه بلندمدت نشان میدهد که سرمایهگذاری(سرمایهگذاری ثابت،که تشکیل سرمایه ثابت بهعنوان نماینده ای برای آن در نظر گرفته شده)،اثر بسیار معناداری را روی GDP سرانه(رشد اقتصادی)دارد.
متغیر مجازی نیز چه در کوتاه مدت و چه بلندمدت،مثبت و بسیار معنیدار بوده و بالاترین ضریب را بعد از ضریب مربوط به متغیرهای سرمایهگذاری ثابت و نیروی کار به خود اختصاص داده و نشاندهنده این است که سالهای انقلاب و قبل از آن،که تقریبا تجارت آزاد وجود داشته،دارای اثر بالایی بر روی رشد اقتصادی ایران بوده است."