خلاصة:
جهانی شدن و نیز روند تحولات داخلی پس از انقلاب اسلامی، بر هویت و نیز خودآگاهی سیاسی در ایران تاثیری مستقیم گذاشته است. نویسنده در این مقاله، با بیان تفاوت میان دو مفهوم خودآگاهی سیاسی که مقوله ای ذهنی است و هویت که توسط معیارهای عینی مثل قومیت، جنس، سن و … تعریف می شود، زوال خودآگاهی و هویت ایدئولوژیک سیاسی را از طریق شیوه پیدایش تنوع و پراکندگی خودآگاهی سیاسی توضیح می دهد و سه دوره بر آن قائل است.
نویسنده معتقد است که تحولات ملی و بین المللی از تشکیل هویت ها و خودآگاهی های سیاسی پایدار در ایران جلوگیری کرده است، و در حال حاضر، هویتی که در حال شکل گیری است متاثر از واکنش نسبت به فرآیندهای جهانی شدن بوده و تحولات سیاسی و گفتمانی نیمه دوم دهه 1370 نیز بر اهمیت تکثرگرایی و قانون گرایی افزوده است.
ملخص الجهاز:
"IB} کلید واژه‌ها: {VKایدئولوژی،جامعه مدنی،جهانی شدن،خودآگاهی،غیریت،کثرت‌گرایی،هویتVK} (*)دکتری رفتارشناسی سیاسی و عضو هیأت علمی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران مقدمه استدلال اصلی ما در این گفتار آن است که در سال‌های اولیۀ انقلاب اسلامی،خودآگاهیایدئولوژیک سیاسی-اسلامی به واسطه عوامل گوناگونی از جمله بسیج سیاسی و عملکرددستگاه‌های ایدئولوژیک دولت،به عنوان خودآگاهی غالب گسترش یافت و خودآگاهی‌های دیگر راتحت الشعاع قرار داد.
به‌طور کلی هویت‌ها و خودفهمی‌های گوناگونی،عرصۀ سیاست در ایران را اشغال کرده‌اند وضعف ارتباط بین آنها،نمود دیگری از ضعف هویت ملی در ایران به عنوان یک واحد سیاسی است.
مراحل اساسی در خودفهمی و هویت‌بخشی سیاسی به‌طور کلی،می‌توان این مراحل را از نظر گفتمانی به سه دوره اصلی تقسیم کرد: نحست،ایدئولوژی پوپولیستی دهۀ شصت و دوران جنگ به عنوان ایدئولوژی غیرستیز.
تأکید بر این نکته نیز ضروریاست که آن‌چه به عنوان فرایندهای عینی جهانی شدن و تأثیر آنها بر هویت‌های سیاسی و ملی درایران عنوان می‌شود،از طریق همان هویت‌بخشی‌ها و خودفهمی‌ها به سطح جامعه سیاسی انتقالمی‌یابد.
3-گفتمان دمکراتیک،خودفهمی‌ها و هویت‌های متکثر به‌طور کلی،به نظر می‌رسید که ایدئولوژی انقلاب اسلامی با تأکید بر خودفهمی و هویت جدید،حتی در نسخۀ تعدیل شدۀ آن در دوران سازندگی،جهان را ترسیم می‌کرد که در عمل وجودنداشت.
طرح اندیشه جامعۀ مدنی،در واقع معطوف به شناسایی همین تکثر در خودفهمی‌ها و هویت‌ها بوده است؛بدین‌سان که خودفهمی ایدئولوژیک و بسته و محدود گفتمان رسمی به نحو فزاینده‌ای با واقعیتفاصله گرفته بود و جای خود را به خودفهمی‌های وسیع‌تر و متکثر می‌داد."
(
, 
, 
)
