واکاوی هویت تاریخی، تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخی ایران: ملاحظات نظری و روش شناختی مقالة

موضوع این مقاله واکاوی فشرده هویت تاریخی در تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخی ایران است. هدف مقاله به دست دادن خط سیرهای نظری و روش شناختی مندرج در بخشی محدود از ادبیات تاریخ نگاری ایران و نیز ادبیات جامعه شناسی تاریخی ایران می باشد. از این رو تلاش شده است تا نگاهی هم به ملاحظات علم شناسی فلسفی تاریخ و جامعه شناسی تاریخی افکنده شود. مقاله دارای دو بخش است: در بخش اول، ملاحظات نظری و روش شناختی تاریخ و جامعه شناسی تاریخی، بر پایه متون تخصصی این حوزه به صورتی بسیار فشرده، مورد بحث قرار گرفته است. در بخش دوم، ازاین ملاحظات برای نشان دادن ماهیت نظری و روش شناختی تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخی ایران (چند نمونه) با محوریت «هویت تاریخی» استفاده شده است. از حیث نظری و روش شناختی، این مقاله برای تحلیل نحوه بازتاب هویت تاریخی در تاریخ نگاری و جامعه شناسی تاریخ ایران، چگونگی «دوره بندی تاریخی» را به عنوان مفروض کلیدی، مبنا قرار داده است. به این معنا، دوره بندی تاریخی ایران می تواند پرتوی بر نحوه واکاوی هویت تاریخی بیفکند.

"به نظر آنان،در مطالعات بانکی شهر نیوانگلند-که توسط وارنر انجامشده-این جامعه‌شناس در بررسی الگوهای تاریخی گذشته از تاریخ غفلت کرده(39)- Lipset (40)- Hofstadter (41)- Historical Imagination (42)- Sociological Imagination (43)- Handlin (44)- Thernstorn این مفاهیم همگی به روشن شدن بخشی از هویت تایخی اجتماعی وشکل‌گیری و کارکرد آن کمک کرده‌اند. به نظر آنان،در مطالعات بانکی شهر نیوانگلند-که توسط وارنر انجامشده-این جامعه‌شناس در بررسی الگوهای تاریخی گذشته از تاریخ غفلت کرده(39)- Lipset (40)- Hofstadter (41)- Historical Imagination (42)- Sociological Imagination (43)- Handlin (44)- Thernstorn است(لیپست-هوفشتانر،1986). جدول شماره 2:شاکله اصلی«گونه تاریخ جامعه‌شناسانه» (به تصویر صفحه مراجعه شود)(60)- Historical Issue (61)- Intensive (62)- Trend study (63)- Analysis (64)- Historical Processes این نوع مطالعات تاریخی،که در مقایسه با پژوهش تاریخی حجم نسبتا کمتریاز ادبیات تاریخی ایران را شامل می‌شوند،طیف و دامنه نسبتا گسترده‌ای-بر خلافگونه پژوهش تاریخی که ادبیات آن از تنوع به نسبت کمتری برخوردار است-دارند و حوزه‌های گوناگون جغرافیایی،اقتصادی،سیاسی،اجتماعی،فرهنگی وحقوقی را در برمی‌گیرند. به نظر اشرف،به کارگیری این روش برای شناخت ویژگی‌های تاریخایران،که از طریق بررسی ویژگی‌های اجتماعی شهری،روستایی،عشایری و به ویژه در آثار اشرف-به جامعه‌شناسی تاریخی تفهمی وبری نزدیک است. جدول شماره 4:مقایسه گونه‌های مطالعات تاریخی (به تصویر صفحه مراجعه شود) -ملاحظات نظری:دوره‌بندی تاریخی ایران و هویت‌یابی دوره‌بندی تاریخی و دوره‌های تاریخی-اجتماعی،هم‌چنان‌که اشرفجامعه‌شناس ایرانی نیز یادآور شده است،واحد اصلی تحلیل در جامعه‌شناسیتاریخی است. جدول شماره 4:مقایسه گونه‌های مطالعات تاریخی (به تصویر صفحه مراجعه شود) -ملاحظات نظری:دوره‌بندی تاریخی ایران و هویت‌یابی دوره‌بندی تاریخی و دوره‌های تاریخی-اجتماعی،هم‌چنان‌که اشرفجامعه‌شناس ایرانی نیز یادآور شده است،واحد اصلی تحلیل در جامعه‌شناسیتاریخی است."