ملخص الجهاز:
"قبل از همه چیز بعقیدهء اینجانب دو کتاب بسیار نفیس بزبان فارسی است که یادگار عهد سامانیان است و تاکنون در ایران گویا کمتر کسی باهمیت فوق العادهء این دو کتاب برخورده هم از حیث مطلب و موضوع و مندرجات و هم از حیث خوبی انشاء زبان فارسی و نهایت سادگی و روانی و سلاست و عذوبت و فصاحت آن و از جمیع حیثیات دیگر فی الواقع سرمشق چیزنویسی امروزهء ایرانیان میتوانند واقع گردد و با سلیقهء امروزی جامعهء ایرانی در تقلیل از استعمال کلمات و تعبیرات عربی فوق العاده متناسب و کاملا وفق میدهد و بنحو قطع و یقین شایستهء آنست که طرف توجه و اهتمام جدی اعضاء محترم فرهنگستان و وزارت فرهنگ قرار گیرد و بدستیاری عدهء از فضلای مبرز درجهء اول از روی نسخ بسیار قدیمی مقابله و تصحیح شده و سپس بطبع و انتشار آن اقدام شود و آن در عبارت است یکی از ترجمهء تاریخ طبری و دیگری ترجمهء تفسیر همان طبری که هردو در اواخر دولت سامانیان در عهد منصور بن نوح سامانی (350-366)بزبان فارسی ترجمه شده است و هردو بهترین و سلیس‌ترین و ساده ترین نمونهء انشاء زبان فارسی است،نسخ کتاب اولی یعنی ترجمهء تاریخ طبری نسبة کمیاب ولی باز در بعضی کتابخانه‌های عمومی یا خصوصی تمام آن یا قطعاتی از آن بدست میآید،ولی نسخ ترجمهء تفسیر طبری در نهایت ندرت و دورهء کامل آن در هیچیک از کتابخانه‌های معروف دنیا گویا موجود نیست ولی در طهران در چندسال قبل شش مجلد از این تفسیر از بقایای کتابخانهء مقبرهء شیخ صفی الدین اردبیلی در اردبیل بدست آمده است1و یک مجلد بسیار نفیس قدیمی از آن هم در کتابخانهء آستان قدس رضوی موجود است و یک مجلد دیگر در کتابخانهء ملی پاریس و یک مجلد دیگر در کتابخانهء موزهء بریتانیه در لندن که باحتمال بسیار قوی از مجموع این مجلدات یک دورهء کامل از این کتاب را میتوان استخراج نمود."
(
, 
, 
)
