ملخص الجهاز:
"برای نشان‌دادن نمونه‌ای از این گونه تلمیحات در اینجا چند بیت از یکی از شورانگیزترین قصاید خاقانی را می‌آوریم که در مدح قزل‌ارسلان معروف سروده شده و مطلع آن بدین گونه است: چون صبحدم عید کند نافه‌گشایی بگشای رگ خم که کند صبح نمایی نکته قابل توجه این است که شاعر قزل‌ارسلان را از نسل پادشاهان کیانی و جانشین جمشید و فریدون و کیخسرو می‌داند و قلمرو او، یعنی اران و آذربایجان، را ایران ذکر می‌کند و در ستایش او می‌گوید: کیخسرو ایران ملک‌الغرب که از قدر بر خسرو توران سزدش بار خدایی دارای ملوک‌العجم اسکندر ثانی کز چشمه جودش نکند خضر جدایی ای نامزد خاتم جمشید که بر تو ختم است جهانداری و حقا که سزایی بودند کیان بهتر آفاق و نیایت بهتر ز کیان بود و تو بهتر ز نیایی رستم ظفری بلکه فرامرز شکوهی جمشید فری بلکه کیومرث دهایی مانند علی سرخ غضنفر تویی ارچه از نسل فریدونی نز آل عبایی گرچه ملک‌الغرب تویی تا ابد اما بر تخت خراسان ملک‌الشرق تو شایی هرچند که لنبک دهد آسایش بهرام بهرام به شاهی به و لنبک به سقایی ایران به تو شد حسرت غزنین و خراسان چون گفته من رشک معزی و سنایی (2) چنانکه می‌بینیم خاقانی به داستان بهرام گور و لنبک آبکش نیز پرداخته است و در جای دیگر می‌گوید: بهرام ننگرد به براهام چون نظر بر خوان و خان لنبک سقا برافکند (3) چند سال پیش کتابی به نام خاقانی شروانی، حیات، زمان و محیط او از زبان ترکی به فارسی ترجمه شد و در ایران انتشار یافت."
(
, 
, 
)
