خلاصة:
روابط گوناگون میان معانی واژگان در عبارات قرآنی یکی از شیوههای پر کار برد در بهرهگیری از بدیع معنوی در آیات قرآن است.در این میان،تضاد معنایی و تقابل بین معانی بخشهای مختلف کلام آرایههای متنوعی را پدید میآورد که یکی از ارکان اعجاز ادبی قرآن را تشکیل میدهد.اما نقش طباق و تضاد در قرآن به زیبایی آفرینی محدود نمیشود،بلکه در تبیین برخی مفاهیم و آشکارتر نمودن بعضی معانی در پارهای از عبارات قرآنی نیز تأثیر بسزایی دارد.این ویژگی متناسب با گونه متمایز و برجسته بلاغت در قرآن است که در آن آرایههای ادبی و عناصر زیبایی آفرین و زینت بخش سخن در همه یا اغلب موارد هماهنگ با شیوایی،روانی و سلاست کلام و در راستای تبیین معنی و تسهیل فهم آن برای مخاطب میباشد.در مقاله حاضر نگارنده کوشیده است این ویژگی بالغت قرآن را در آرایه تضاد یا طباق و ملحقات آن مانند مقابله،تناقض و رجوع مورد به بررسی قرار دهد.
ملخص الجهاز:
"ادبا و بلغا طباق به گونهای است که تقابل دو معنی را برای
کتب بلاغت به این نقش طباق اشاره شده است.
ذیل این کار کرد طباق را به خوبی نمایان میسازد:هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق
در آیات متعدد دیگری بوده است که چگونه به کار رفته و همواره در این آیات
این شبه مطرح بوده است و چگونه گمراه کردن به خدا L1 نسبت داده شده و گمراه کردن افراد به وسیله خداوند به چه
اضلال از سوی خدا به این معنی است که خداوند این
قدر این امید بیشتر باشد بهتر است اما نه تا آن حد که
میترسند ممکن است برای برخی این سئوال مطرح گردد
15این نوع طباق در متون ادبی نادر است و در قرآن
چند این آیه در اکثر کتب بلاغی در مبحث ایجاز مورد L2 بحث و بررسی قرار میگیرد اما طباق لطیف و زیبایی نیز در
زیبایی این طباق در آن است که قتل را حیات بخش
الخباثت؛(اعراف/157)زیبایی این مقابله آن است که سه نوع
یک شیء به این اوصاف متناقض محال عرفی است اما در
مورد خداوند سبحان نه تنها این امر امکان پذیر است.
کاربرد آن در تبیین معنی است در فهم این آیه نیز میتوان از L1 این ویژگی
اتصاف توأمان خداوند به این دو وصف مستلزم آن است که
این آرایه بدیعی در قرآن به کار رفته است از جمله:
استثناء شود بلکه خود نوعی عذاب است و این تعبیر تأکید L1 و مبالغه در
مجبور به گناه نماید،استثناء در آیه منقطع است و این تعبیر"