خلاصة:
ریشهیابی موانع پیشروی تولیدات علمی، بخصوص در دانشگاهها که میتوانند با برخورداری از اعضای هیأت علمی توانمند گام بلندی در بهرهوری سرمایه و محور توسعه، ارتقا جایگاه علمی و رشد اجتماعی و فرهنگی کشور بردارند یک ضرورت استراتژیک است.تحقیق حاضر به بررسی و شناسایی موانع تولید علم و طبقهبندی آن از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاههای قم میپردازد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری دربرگیرنده کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاههای قم است که از بین آنها یک نمونه 226 نفری به صورت تصادفی طبقهای انتخاب شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات براساس آزمون خی دو نشان داد مهمترین موانع بازدارنده تولید علم به ترتیب موانع انگیزشی، اقتصادی، اداری و بروکراتیک، خدمات علمی ـ پژوهشی و فردی مربوط به توانمندیهای فنی و تخصصی هستند و تأکید بر آموزشمحوری دانشگاهها به جای پژوهشمحوری، عدم حمایتهای مالی در انتشار، تألیف و ترجمه کتب و مقالات و پایین بودن تسلط استادان به زبان انگلیسی به ترتیب، مؤثرترین و آشنایی اندک آنان به شیوههای پژوهش علمی کماثرترین عامل در این فرایند شناخته شد.
ملخص الجهاز:
"ردیف مؤلفه ردیف مؤلفه 1 تأکید بر آموزشمحوری به جای پژوهشمحوری در دانشگاهها 11 کمبود مجلههای علمی ـ پژوهشی برای انتشارمقالههای علمی اساتید در کشور 2 عدم حمایتهای مالی مناسب در تألیف وترجمه کتب، مقالات و انتشار آن 12 کمبود کتب مرجع و دشواری دسترسی به منابع و نشریات 3 پایین بودن میزان تسلط اعضای هیأت علمی دانشگاهها به زبان انگلیسی 13 فقدان قوانین و ضوابط مشخص در جهت ارزیابی فعالیتهای پژوهشی اساتید 4 نامناسب بودن فرایند تشویق اعضای هیأت علمی به انجام طرحهای تحقیقاتی 14 عدم حمایتهای مالی واحدهای دانشگاهی ازبرگزاری همایشهای علمی ـ پژوهشی 5 پایین بودن میزان حقالزحمه اجرای طرحهای پژوهشی 15 پایین بودن میزان تسلط اعضای هیأت علمی به روشهای آماری در پژوهش 6 عدم توجه به ایجاد انگیزش در اساتید برای مشارکت فعال در همایشهای علمی و پژوهشی 16 عدم توجه کافی به برگزاری کارگاههای آموزشی مربوط به روششناسی تحقیق و مأخذشناسی 7 دشواری و طولانی بودن فرایند طرح و تصویب طرحها 17 دشواری امکان ادامه تحصیل و ارتقای سطح علمی اعضای هیأت علمی 8 تأخیر در پرداخت بودجه و اعتبار طرحهای پژوهشی مصوب 18 وجود قوانین و ضوابط بازدارنده برای پژوهش 9 محدودیت مراکز انتشار مقالات علمی ـ پژوهشی در استان 19 آشنایی کم اساتید با شیوههای بهرهگیری از اینترنت، رایانه و منابع پژوهشی 10 عدم وجود فضای فیزیکی مناسب برای استفاده از شبکه اینترنت و مطالعه منابع 20 آشنایی اندک اساتید با شیوههای پژوهش علمی جدول (12): موانع تأثیرگذار بر تولید علم به ترتیب اهمیت و اولویت اعضای هیأت علمی دانشگاههای قم بر اساس دادههای جمعآوری شده در خصوص فرضیه اول، اکثریت قاطع پاسخدهندگان (88/54%) موانع فردی مربوط به توانمندیهای فنی و تخصصی اعضای هیأت علمی دانشگاهها (مانند دشوار بودن ادامه تحصیل و ارتقای سطح علمی، و توانایی و مهارت کم در بهرهگیری از اینترنت، رایانه و منابع پژوهشی، ناآشنایی با شیوههای پژوهش علمی، پایین بودن میزان تسلط به روشهای تجزیه و تحلیل آماری و پایین بودن میزان تسلط به زبان انگلیسی) را به عنوان مانع جدی در تولید علم تأیید کردند."