ملخص الجهاز:
"وقتی در نهار خصوصی در خانه‌اش نظر او را درباره ستیز همه‌جانبه روسها با زبان فارسی و فرهنگ ایرانی چه در دوران تزاری و چه در دوران بقدرت رسیدن کمونیست‌ها پرسیدم و گفتم که به‌نظر من کوچک و کوچک‌تر ساختن محدوده جغرافیای سیاسی جمهوری تاجیکستان و جدا کردن سررزمین‌های تاجیک‌نشینی چون سمرقند و بخارا و غیره از آن،در راستای محدود ساختن حوزه فرهنگ ایراین انجام گرفته است،با چشمانی پراشک از پشت میز برخاست و پشت‌سرم قرار گرفت و دست روی شانه‌هایم گذار و سرش را به سرم تکیه داد و گفت:روحم را میازار،جانم را مسوزان،نابودمان کردند،تاجیک خار چشمشان است.
شاید حدود یک ساعتی گذشت که یکباره با صدای گرم دکتر عاصمی به خود آمدم که گفت:خوب دکتر چه شد،چه دیدی،نظرت چیست؟ آزمون مشکلی بود ولی چاره نداشتم،باید نظرم را می‌گفتم،با مقدمه‌ای کوتاه اشاره کردم که فرصت لازم را دراختیار نداشتم بنابراین آنچه را می‌گویم حدس است و گمان و نه یک اظهارنظر قاطع،که نیاز به زمان بررسی و مقایسه داد.
ولی خود را ناگزیر از آن می‌دانم که توجه همگان را به این امر جلب کنم که یک جریان مافیائی حمایت‌شده از سوی جناحهائی از روسیه و ازبکستان برآنست تا در کنار دامن‌زدن به جنبه خانگی و کشتار جوانان تاجیک و به تباهی کشانیدن بیش ازپیش اقتصاد این سرزمین،چهره‌های ارزشمند فرهنگی آن را یک‌به‌یک ازپا درآورد و با ایجاد جو وحشت موجبات گریز بقیه را به سرزمین‌های دیگر فراهم آورده باشد که جامعه تاجیکان را از نقش‌آفرینی چهره‌های معتبری که بر هویت ایرانی فرهنگ مردم تاجیکستان و بخش عمده‌ای از آسیای مرکزی پامی‌فشارند و بر آنند تا زبان فارسی را باردیگر در این سرزمین پویا بسازند بی‌بهره سازند."
(
, 
, 
)
