ملخص الجهاز:
"مجموعهء اولیه کتابخانه ملی عبارت بود از:کتابهای هدیه داده شدهء ایرانشناسان، کتابخانه دار الفنون،کتابخانه معارف و کتابخانه سلطنتی که همانطور که قبلا گفتم برخی از کتابهای ایرانشناسی را هم داشتند،کتابخانه بانک استقراضی روس که کتابهای بسیار خوبی به زبانهای روسی،آلمانی و فرانسه داشت و چندی بعد کتابهای آلمانی که هیتلر به دولت ایران هدیه کرده بود.
در واقع تصریح به این وظیفه 50 سال بعد در اساسنامهء جدید کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در سال 1369 ذکر شد که طبق بند 2 ماده 3«گردآوری، حفاظت،سازماندهی و اشاعه اطلاعات مربوط به آثار مکتوب و غیر مکتوب در زمینه ایرانشناسی و اسلامشناسی»به عهده کتابخانه ملی است.
البته در کنار مجموعه ایرانشناسی کتابخانه ملی،چند مجموعهء ایرانشناسی دیگر هم در ایران وجود دارد،از جمله کتابخانه مینوی،کتابخانه شماره 2 مجلس شورای اسلامی،کتابخانه بنیاد ایرانشناسی،کتابخانه دایرة المعارف بزرگ اسلامی و کتابخانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی که مجموعه کل آنها تا حدی نیاز محققان را برآورده میسازد و از بار گناه کتابخانه ملی که در انجام وظیفه رسمی و قانونی خود قصور ورزیده است،میکاهد.
حال این سؤال مطرح میشود که چرا ما این کار را نکنیم و کتابهایی که به خط و زبان ما نیست،چرا آنها را در برگه فهرستنویسی به خط و زبان خود بر نگردانیم؟و اصالت به خط و زبان خود ندهیم؟البته انجام این کار نیاز به تمهید مقدمات بسیار،از جمله تدوین اصول،ضوابط و شیوههای فارسی گردانی از خطوط و زبانهای مختلف مثلا روسی،انگلیسی،فرانسه،آلمانی و نکات فنی دیگر داشت که خوشبختانه همه آنها فراهم آمد و سرانجام پس از ده سال کار مداوم،فهرستنویسان کتابخانه موفق شدند«کتابشناس ایرانشناسی و اسلامشناسی برمبنای مجموعهء کتابخانه ملی»را با این شیوهء جدید فهرستنویسی کنند که حاصل آن در 2 جلد در 2700 صفحه اینک انتشار یافته است."